Striptekenaar Jan Kruis (83) overleden
Zijn strip Jan, Jans en de kinderen is uitgegroeid tot een onderdeel van ons nationale erfgoed. Tekenaar Jan Kruis is op 83-jarige leeftijd overleden, maar laat iets achter dat in ons collectieve geheugen gegrift staat.
Jan, Jans en de kinderen begon in 1970 in de Libelle. Een vrouwenblad is niet meteen het meest logische podium voor een strip, maar toch wist het uit te groeien tot een icoon. In Jan, Jans en de kinderen wist Kruis de strubbelingen in het gezinsleven op een heel herkenbare manier te verbeelden. Een beetje braaf, maar toch ging Kruis altijd met zijn tijd mee. Zo introduceerde hij een Bewust Ongehuwde Moeder in de strip, waarmee hij toch -op een vriendelijke manier- het randje opzocht.
De inspiratie voor de strip haalde Kruis uit zijn eigen leven. Zijn eigen vrouw en kinderen en zijn eigen vader stonden model voor de familie. Ook teckel Lotje en de Rode Kater maakten deel uit van zijn eigen gezin. Zelfs de klassieke rode oldtimer waar het gezin in rijdt, was zijn eigen auto.
Kruis was al een tijdje ziek en maakte zelf een cartoon over zijn eigen overlijden.
Jan Kruis is gisteren overleden. Deze tekening maakte hij niet lang geleden. >DA pic.twitter.com/WC503l6Ipw
— Jan Kruis (@JanKruis) 20 januari 2017
Betekenis voor de stripwereld
Jan Kruis had niet alleen een succesvolle strip, hij heeft zich ook ingezet voor de stripwereld. Hij was één van de drijvende krachten achter het stripmuseum in Groningen en hij heeft in 1999 Studio Jan Kruis opgericht. Zo'n tekenstudio is een kweekvijver voor jong talent, en geeft nieuwe striptekenaars de kans om het vak te leren. Gerben Valkema van de strip Elsje is bijvoorbeeld een van de tekenaars die bij Studio Jan Kruis begonnen is.
Voor Jan Kruis zelf bleek de oprichting van de studio uiteindelijk ook een beetje pijnlijk. Hij had daarmee de rechten op zijn figuurtjes verkocht en mocht ze zelf niet meer tekenen in een strip of voor illustraties. Dat leverde hem natuurlijk een goed pensioen op, maar hij miste zijn personages ook een beetje. Hij introduceerde daarop het gezin 'Jan, Jan en de kinderen', een homostel met twee kinderen en een grijze poes, de zus van de Rode Kater.
Zelf mag ik de Rode Kater niet meer tekenen, maar wel zijn zus, de Grijze Poes. Typje, hoor. #GrijzePoes pic.twitter.com/32Jf8RotrN
— Drenthenaren (@Drenthenaren) 2 december 2016
Sint Pannekoek
Een opvallend fenomeen dat Kruis achterlaat is Sint Pannekoek, een traditie die voor het eerst voorkomt in de strip in 1986. Jans heeft pannenkoeken gebakken gebakken, en als Jan thuis komt heeft iedereen een pannenkoek op het hoofd, waarbij ze roepen: 'Een vrolijke en gezegende Sint Pannekoek!'. De laatste jaren heeft deze traditie een vlucht genomen en bakken met name studenten op de dag van Sint Pannekoek -29 november- pannenkoeken en zetten ze een foto met een pannenkoek op hun hoofd op social media.
Jan Kruis heeft deze traditie nog verder aangewakkerd door het Nationaal Comité Sint Pannekoek op te richten en door tekeningen te maken over de legende van Sint Pannekoek, die teruggaat tot een twaalfde eeuwse monnik.
