In juni 2021 kondigden Talpa en RTL Nederland hun fusieplannen aan. Door het samengaan zouden tv-zenders als RTL 4, RTL 5, RTL 7, RTL Z, SBS6, Net 5, Veronica en SBS9 en radiozenders Sky Radio, Veronica, 538, Radio10 onder één dak komen. De mediabedrijven zeiden een vuist te willen maken op de advertentiemarkt tegen grote techbedrijven als Google en Facebook.
Luister ook | BNR Boardroompanel over de mogelijke fusie tussen RTL en Talpa
Bestuursvoorzitter Martijn Snoep van ACM benoemt de twee pijnpunten: 'We denken dat de fusie leidt tot prijsverhoging op de advertentiemarkt en we maken ons zorgen dat de fusie leidt tot prijsverhogingen op de distributie van televisiezenders. En uiteindelijk betaalt de consument daarvoor de rekening.'
Mediajournalist Mark Koster kan de beslissing van ACM wel begrijpen. 'Vanuit Nederlands perspectief is een logische beslissing', zegt hij. 'De distributieprijzen gaan omhoog, maar ook de advertentietarieven stijgen. Lastenverzwaringen, en de ACM is in het leven geroepen om daar naar te kijken. Dus strikt vanuit Nederlandse opvatting is het logisch.'
De reactie van RTL-CEO Sven Sauvé in BNR Zakendoen dat een fusie het juist makkelijker maakt voor adverteerders in verband met een grotere doelgroep noemt Koster echter 'preken voor eigen parochie'. 'Het is voor adverteerders niet makkelijker, omdat je straks maar twee loketten hebt', vervolgt hij. 'De NPO en dit conglomeraat. Vijftig procent kans dus. Er werd nog geprobeerd om een derde partij in het leven te roepen door het saleskantoor van Talpa naar Mediahuis te doen, maar de ACM oordeelde daarover dat het een papieren constructie was, en dat het niet zou werken.'
Kritiek
Volgens Koster bestaat de meeste kritiek op het besluit vooral uit het feit dat er teveel 'Nederlands' wordt gekeken. 'De gemiddelde gebruiker zit ook op Netflix', duidt hij. 'Of op TikTok, waar ook advertenties op staan. Dat is hier niet in meegewogen, dus de kritiek van John de Mol die daar heel erg op zinspeelt, snijdt wel hout. En dat element is niet benoemd vandaag. Dat vind ik opvallend.'
Geen gelopen race
Spoedig werd duidelijk dat toestemming voor de fusie geen gelopen race zou worden, de ACM startte een onderzoek. Onlangs verklaarden RTL Nederland en Talpa nog de advertentieverkoop bij Talpa over te willen dragen aan Mediahuis Nederland (uitgever van De Telegraaf en NRC, red.), maar die toezegging acht de toezichthouder onvoldoende. 'We vonden het een originele gedachte en we hebben daar uitgebreid onderzoek naar gedaan, maar uiteindelijk heeft het onze zorgen toch niet weggenomen omdat er zo'n grote invloed blijft van de gefuseerde onderneming op uiteindelijk die advertentietarieven', zegt Snoep. 'Er ontstaat een sterke onderneming met een dominante positie op verschillende markten.'
Lees ook | 'Videoland kan zonder fusie tussen Talpa en RTL niet doorgroeien'
Volgens de ACM zou door de samenvoeging 'een te machtige partij in het commerciële medialandschap' ontstaan. En dat zou betekenen dat adverteerders en telecomaanbieders met hogere prijzen te maken kunnen krijgen, prijzen die uiteindelijk weer door de consument moeten worden betaald.
Directeur Henriëtte van Swinderen van de Bond van Adverteerders deelt de zorgen van de ACM. 'We hebben vanaf het begin uitgesproken dat we ons grote zorgen maken dat áls deze fusie doorgaat, dat er dan een té grote en dominante marktpartij ontstaat', aldus Van Swinderen. 'Met het risico dat prijzen inderdaad omhooggaan. En dat zorgt ervoor dat er voor adverteerders steeds minder keuzemogelijkheden zijn rondom programma's, en het dus lastiger wordt om de gewenste doelgroep te bereiken.'