Tolheffing: Draagvlak en uitvoerbaarheid strijden om voorrang

Het invoeren van een kilometerheffing voor personenauto's is moeilijk uitvoerbaar als die alleen plaatsvindt op drukke snelwegen in de spits. Een eenvoudiger opgezette spitsheffing in de Randstad en op snelwegen in Noord-Brabant en Gelderland kan juist weer op minder maatschappelijk draagvlak rekenen.

Annemiek Verrips van het Centraal Planbureau wat ze precies onderzocht heeft. "Verschillende vormen van kilomterheffing in de spits of een vaste heffing en de effecten daarvan op de welvaart in brede zin: milieu, verkeersveiligheid, files en reistijden. Uiteindelijk is een kilometerheffing op drukke weken in de spits gunstig voor de welvaart, maar in de praktijk lastig uitvoerbaar: je krijgt een soort lappendeken van allemaal wegen waar je dan weer wel en dan weer niet een heffing hebt."

En dat maakt het lastig hanteerbaar voor de gebruikers. En daarmee lijken dalende files en kortere reistijden de forens door de neus geboord te worden, en dat gaat volgens Verrips om enkele honderden miljoenen euro's. "En als je kijkt naar een variant die wat makkelijker uitvoerbaar is, is die een stuk minder rendabel. Of er iets uitkomt is niet aan ons, wij brengen alleen verschillende varianten in beeld. Wij hebben ook een vlakke heffing van 7 cent per kilometer onderzocht, en die komt pas gunstig uit als de files twee keer zo lang zijn als op dit moment." 

Een kilometerheffing van 11 cent per kilometer op drukke wegen in de spits is maatschappelijk rendabel, zowel bij hoge als lage economische groei, meldden het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) maandag. De uitvoerbaarheid is volgens de twee wel een probleem. "Alleen drukke wegvakken beprijzen is verwarrend voor de weggebruiker, die vaak niet weet welke wegen mét en welke zonder heffing zijn.''
 

Begin dit jaar keerden zowel kabinet als Tweede Kamer zich tegen een Europese kilometerheffing. EU-commissaris Violeta Bulc voor Verkeer is bezig met een voorstel daartoe. Een afdracht zou verplicht kunnen worden voor de EU-lidstaten. Maar het is volgens de Sloveense ook mogelijk dat de landen zelf beslissen of en op welke wegen ze een kilometerafhankelijke tol zullen heffen.'' Pas over ruim een jaar zal er meer duidelijkheid over het EU-plan zijn.

"Terwijl in vrijwel alle EU-landen een vorm van betalen naar het aantal door (vracht)auto’s gereden kilometers wordt gehanteerd of ingevoerd, gebeurt dit nog niet in Nederland. In het openbaar vervoer en bij de taxi vinden klanten het wel heel normaal dat ze meer betalen als ze verder reizen'', zegt Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) in een reactie.