Uit interne e-mails en andere documenten maakt de ACM op dat NS een verlieslatend bod deed om de concurrentie te dwarsbomen. Dat mag niet. Ook maakte de NS tijdens de aanbestedingsprocedure gebruik van vertrouwelijke informatie die verkregen was van een ex-directeur van concurrent Veolia. Verder benadeelde NS zijn concurrenten door traag en onvolledig te reageren op het verzoeken om toegang tot bepaalde diensten en voorzieningen op stations. Ook hield de NS bruikbare informatie over reizigersopbrengsten achter voor zijn rivalen, terwijl NS-dochter Abellio er wel over kon beschikken.
De aanbesteding in Limburg werd aanvankelijk gewonnen door Abellio. Toen duidelijk werd dat dit bedrijf vals had gespeeld, werd die gunning ingetrokken. Uiteindelijk ging de concessie naar concurrent Arriva.'De spoormarkt kan alleen goed functioneren als alle spelers zich aan de spelregels houden', zegt ACM-voorzitter Chris Fonteijn. Hij benadrukt dat aanbestedingen in het openbaar vervoer er de afgelopen twintig jaar voor hebben gezorgd dat meer reizigers een goede dienstverlening hebben gekregen.
NS: bezwaar
NS stelde in 2015 zelf al vast dat het eigen personeel de regels heeft overtreden bij de aanbesteding in Limburg. Daarop is 'hard ingegrepen' in de eigen organisatie. Maar het bedrijf ontkent dat het een bod onder de kostprijs heeft uitgebracht; de NS heeft op dat punt een bezwaarschrift ingediend.
Demissionair minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) steunt het bezwaar van de NS, niet inhoudelijk maar wel procedureel. 'Ik vind het belangrijk dat het besluit wordt getoetst en dat we daarmee duidelijkheid krijgen over de definitie van een verlieslatend bod.' Hij maakt er de kanttekening bij dat 'wat er bij NS is voorgevallen zeer ernstig is'. Dijsselbloem wil vooral duidelijkheid over 'wat nu precies een verlieslatend bod is. Dat is het verwijt dat de ACM de NS maakt'.
Huges treft geen blaam
In tegenstelling tot een eerder rapport stelt de ACM nu vast dat voormalig topman Timo Huges en financieel directeur Engelhardt Robbe niet verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor de fraude. Uit nader onderzoek is niet gebleken dat zij ervan wisten. Via hun advocaat laten de twee ex-bestuurders weten blij te zijn met die conclusie.