OV-bedrijven zien weinig heil in aanbestedingscontracten

Door de coronacrisis blijven grote groepen reizigers weg. Vervoersbedrijven lijden grote verliezen en vrezen voor de toekomst. De risico's voor het runnen van een ov-verbinding zijn daardoor te groot. 'Er is grote onzekerheid over hoeveel trein er gaan rijden en dat nemen de bieders altijd mee. Nu dat onduidelijk is, weten ze ook niet hoeveel ze moeten bieden. Zelfs niet als de provincie aanbiedt ze extra te compenseren in vervoersopbrengsten', zegt Wijnand Veeneman, onderzoeker openbaar vervoer aan de TU Delft. De Valleilijn is een zeer populaire verbinding tussen Gelderland en de Randstad. De lijn wordt tot december 2021 verzorgd door Connexxion. Daarna loopt de concessie af. Maar geen enkele partij zag het zitten om deze lijn te gaan runnen.

Noodconcessie

Het zal volgens Veeneman niet betekenen dat er lijnen gaan verdwijnen. De provincie zal met een noodconcessie komen, waardoor de verbinding wel in stand blijft. Hiervoor gaat de provincie om tafel met de bestaande vervoerder en zullen er afspraken gemaakt moeten worden over compensatie of een uitgedunde dienstregeling. De Valleilijn is de eerste aanbesteding in het openbaar vervoer waar dit probleem nu concreet naar voren komt. Maar er zullen meer volgen. Zo lopen de concessies van bijvoorbeeld regio Waterland, Zaanstreek, Lelystad en Gooi- en Vechtstreek ook in 2021 af, vertelt Veeneman. En ook daar moet maar afgewacht worden of vervoerders het zien zitten om opnieuw in te schrijven op de aanbesteding.

Barneveld

Hans van Daalen, wethouder verkeer en vervoer van de gemeente Barneveld, schrok van het nieuws over de Valleilijn. Met maar liefst drie stations is de lijn een belangrijke verbinding voor de gemeente. 'De provincie heeft wel een noodscenario uit de kast getrokken. Dus ze zien de noodzaak.' Van Daalen denkt dat Barneveld niet uniek is hierin en dit probleem in meer regio's gaat spelen. Huidige aanbestedingen in het openbaar vervoer zijn gebaseerd op reizigersaantallen, maar Van Daalen vraagt zich of dat nog van deze tijd is. De noodconcessie is een tijdelijke oplossing, maar er moet nagedacht worden over structurele oplossingen.

De grote overkoepelende vraag voor de provincies is of er in de dienstverlening gesneden gaat worden, omdat mensen meer blijven thuiswerken en daardoor ook minder met het openbaar vervoer reizen.

Luister ook | In 2021 meer passagierstreinen op het spoor, maar minder goederenvervoer