De topman van de nationale luchthaven, Ruud Sondag, kondigde het verbod gisteren aan in een interview met Algemeen Dagblad. 'We willen vanaf eind 2025 af van de 17.000 zakenvluchten per jaar', liet Sondag optekenen. Volgens een later door Schiphol gepubliceerd persbericht veroorzaakt privévliegen 'onevenredig veel geluidsoverlast en CO2-uitstoot' en worden de jets vooral gebruikt voor vakantieverkeer naar bestemmingen als Ibiza, Cannes en Innsbruck.
Op Schiphol is echter een complete bedrijfstak die afhankelijk is van het privévliegverkeer. Behalve de eigenaren en beheerders van de vliegtuigen gaat het om cateraars, aansluitend landtransport en verhuurbedrijven. Meesten van hen betwijfelen of het verbod er ooit komt en zien graag dat de rechter zich uitspreekt over de maatregel. 'De vraag is of je juridisch zomaar een hele bedrijfstak de nek om kan draaien', zegt Stephan van den Hurk, eigenaar van Global Aviation, een van de grootste verhuurders van privéjets op de luchthaven. 'Ik moet nog zien of het zover komt, maar zo ja, dan gaan we natuurlijk procederen.' Ook Ronald Wüstefeld, mede-eigenaar van Aerodynamics, ziet het verbod als een 'proefballonetje'. 'Maar als het zover komt, dan gaan we zeker stappen ondernemen.' Michael van Hooff, eigenaar van Orange Jets, wil zich eerst in sectorverband beraden op eventuele tegenmaatregelen. Ook hij betwijfelt of het verbod er ooit komt. 'Ik moet nog zien of deze soep zo heet wordt gegeten, maar dit komt out of the blue', aldus Van Hooff. 'Schiphol is onze gastheer en dat we daardoor worden verbannen heeft me onprettig verrast.'
Schiphol nu al verwikkeld in juridisch getouwtrek
De branchevereniging voor privévliegers, de European Business Aviation Association, hekelt ook het gebrek aan overleg vanuit de luchthaven en laat in een reactie weten het aangekondigde verbod ‘bijzonder’ te vinden. 'Het verbieden van zakenluchtvaart op Schiphol kan leiden tot een aanzienlijk verlies aan inkomsten voor de Nederlandse economie', schrijft de EBAA in een statement. Volgens de EBAA zijn privéjets slechts goed voor een half procent van de CO2-uitstoot van vertrekkende vluchten op de luchthaven. De brancheorganisatie wijst ook op een brief die verantwoordelijk minister Mark Habers maandag aan de Tweede Kamer stuurde over het onderwerp. Hierin lijkt hij een mogelijk verbod te verwerpen. 'Het kabinet acht het [...] niet nodig om specifiek aanvullend en separaat klimaatbeleid voor privéjets te voeren, en probeert het op een aantal punten verder onder het bestaande beleid te brengen', schrijft de minister.
Eerdere pogingen van Schiphol om te krimpen stuitten ook op grootschalig juridisch verzet. Vorige maand stonden maar liefst 19 partijen uit de luchtvaartsector, waaronder KLM, tegenover Schiphol voor de rechter. Inzet van deze zaak was de voorgenomen beperking van het totaal aantal vluchten op de luchthaven. De rechter doet daarover deze week uitspraak.
Veel omwonenden zijn voorstander van de beperkingen op vliegverkeer. Ook in rechtszaak tegen KLM zijn zij vertegenwoordigd in de stichting Recht op Bescherming tegen Vlieghinder. Sommige verhuurders van privéjets willen dan ook alleen anoniem hun verhaal doen omdat ze vrezen voor boze reacties. 'Ik heb weinig zin in weer allemaal mails van boze milieumensen', zegt een van hen. 'Wij weten dat de luchtvaart hard aan de weg moet timmeren, dat is ook zo, maar dat heeft gewoon tijd nodig.'
Privévluchten in de lift door gedoe bij lijnvluchten
Het aantal privévluchten op Schiphol brak vorig jaar records. Op de laatste dag van de Grand Prix in Zandvoort noteerde de luchthaven 120 bewegingen op één dag, meer dan ooit, zo meldde BNR al eerder. Wüstefeld van Aerdodynamics wijst erop dat het aantal privévluchten vorig jaar onder meer zo hoog was omdat de luchthaven worstelde met een capaciteitsprobleem rondom lijnvluchten. Lange rijen en annuleringen waren het gevolg.
Mocht het verbod op Schiphol toch doorgang vinden dan wordt uitwijken naar een andere luchthaven mogelijk problematisch. Voor de hand liggende alternatieven als Rotterdam The Hague en Lelystad Airport zijn beide eigendom van Schiphol Airport Group. In een interview met AD gaf CEO Sondag echter aan dat de laatste luchthaven 'zeker geen vluchtoord voor kleine luchtvaart' wordt.
Privéjet-ondernemers waarschuwen ervoor dat lokale maatregelen wel eens tot een toename van de totale uitstoot zouden kunnen leiden. 'Wellicht dat we straks vanuit een heliport passagiers naar een andere luchthaven brengen', zegt Van den Hurk. Wüstefeld: ‘Als je uiteindelijk eerst mensen eerst naar België moet verplaatsen voor dezelfde vlucht heb je geen CO2-winst.'
'We realiseren ons dat deze keuzes forse effecten hebben', laat een woordvoerder van Schiphol desgevraagd weten. De luchthaven gaat met de betrokken partijen in gesprek. 'Iedere maatregel kent zijn eigen vervolg', aldus de woordvoerder.