Het gaat om bedrijven met een technisch, innovatief karakter. De octrooien zijn een investering geweest waarmee een bepaald soort monopolie verkregen wordt. Maar vaak is onduidelijk wat de waarde is van een monopolie, mede omdat dat van verschillende factoren afhankelijk is.
Naar schatting gaat het om tientallen faillissementszaken per jaar. Volgens Isabelle de Grave-Wolterink, bestuurslid van de Orde van Octrooigemachtigden, is het relatief kleine aantal te verklaren doordat niet elk bedrijf octrooien heeft. ‘Een octrooi is een exclusief eigendomsrecht voor een bepaalde uitvinding of product en zorgt ervoor dat jij een monopoliepositie hebt met jouw idee. Dat speelt vooral bij uitvinders, technische bedrijven en startups.' Maar dat maakt het probleem volgens haar niet minder groot. 'Bij de zaken die er zijn gaat het heel vaak fout, en het gaat om erg grote bedragen.'
Kosten stopzetten
Volgens de advocaten en octrooigemachtigden die BNR heeft gesproken is eigendomsrecht zeer ingewikkelde materie, waar niet elke curator evenveel kennis van in huis heeft. 'Bij faillissementen kijken curatoren als eerste naar de inboedel en tastbare bezittingen van een bedrijf. Ze proberen de kosten stop te zetten en kijken naar het geld dat in de kas zit. Maar de focus ligt niet bij de octrooien.’ zegt Robbert-Jan de Lang, octrooigemachtigde bij Octrooibureau EP&C.'
Luister ook | Informeer en inspireer met een octrooi
En dat zou volgens Annelies de Bosch Kemper, advocaat bij V.O. Patents & Trademarks, wel moeten. 'Het is belangrijk dat een octrooi snel geadresseerd wordt. Als een curator daar niet bovenop zit dan vervalt het eigendomsrecht. En dat heeft vooral voor technische bedrijven en startups grote gevolgen. Zij hebben verder geen bezittingen, maar moeten het hebben van hun kennis en ideeën.'
Volgens de advocaat is het sterk afhankelijk van het type curator. 'Een zeer ervaren curator die veel grote zaken doet, herkent octrooien vaak wel. Maar bij een kleiner bedrijf zal de rechtbank de zaak eerder doorverwijzen naar een standaard curator. En die categorie heeft vaak weinig kennis van intellectuele eigendommen. Dat maakt het lastig voor de curator om de octrooien op waarde te schatten.'
Lastig inschatten
Om welke bedragen het gaat is volgens De Grave-Wolterink lastig in te schatten. 'Als een eigendomsrecht verloren is gegaan, is het moeilijk om de waarde nog te achterhalen. Het is ook sterk afhankelijk van het type bedrijf en de uitvinding.'Wel gaat het volgens de octrooigemachtigde om grote bedragen. 'Je betaalt als bedrijf een bepaald bedrag om een octrooi te kunnen aanvragen en vervolgens investeer je in de uitwerking en ontwikkeling van het idee. Daarnaast betaal je jaarlijks een bijdrage van duizend euro om het octrooirecht te kunnen behouden. Naar schatting varieert de waarde van enkele tienduizenden euro’s tot aan een miljoen.'