Nederlandse huishoudboekjes weer roder gekleurd

Het probleem van de onbetaalde rekeningen is in 2012 verder gestegen. Financieel redacteur René de Monchy zet het op een rijtje.

In de groep van 18 tot 24 heeft bijna 8,5 procent problemen om zijn schulden te betalen. Maar wat voor schulden dat zijn dat is lastig te achterhalen, zegt woordvoerder Peter Hermsen. “BKR registreert kredieten en betalingsachterstanden daarop. Achterstanden op telefoonrekeningen of en ziektekosten worden niet bij BKR geregistreerd. Bij die jonge groep kunnen die best aanwezig zijn.”

Hoe ouder, hoe minder problemen
De categorie die daarna komt - grofweg van 25 tot 40 jaar - zijn de problemen nog groter. Iets meer dan 11 procent uit die leeftijdsgroep heeft betalingsproblemen. Na de 40 jaar nemen de geldzorgen iets af, alhoewel nog steeds 9,5 procent van hen financiële zorgen heeft. “Dat zijn met name jonge gezinnen die vaak met extra kosten te maken krijgen. Het zijn mensen die wel leningen afsluiten, maar ook te maken krijgen met allerlei nieuwe vormen van financiële tegenslag. Het kan zijn dat plotseling je dak lek is, er moet verbouwd worden of er komt een kind bij”, legt Hermsen uit.

Vanaf de 50 gaat het percentage wanbetalers hard om laag. Want boven de 60 heeft nog maar 3,8 procent problemen met het voldoen van de rekeningen. En boven de 70 zijn de problemen nog lager: daar dalen de problemen tot bijna 2 procent. Hermsen vertelt: “Je ziet wel dat ook ouderen kredieten hebben, alleen het percentage betalingsachterstanden is daar duidelijk lager.”

Verschillen per regio
Uit de cijfers blijkt dat de problemen niet overal even groot zijn. Zo worden op de Veluwe de facturen goed betaald. Gevolgd door het platteland van Friesland, Overijssel, Zeeland en de grensstreek tussen Brabant en Limburg. Het tegenovergestelde geldt voor de grootste steden van ons land, Rotterdam en Amsterdam, en in mindere mate Den Haag en Utrecht. "

“We hebben ook een uitdraai gemaakt over de afgelopen tien jaar. Je ziet dat de gebieden in Noord-Oost Groningen, Twente, Zuid-Limburg en de grote steden de rode vlekken zijn. Die rode vlekken komen steeds harder op. Maar ook de rest van Nederland kleurt steeds roder. De betalingsproblemen stijgen in het algemeen flink.”

Meer zichtbaarheid
En juist dat laatste is een reden voor BKR om te pleiten voor meer zichtbaarheid voor de schulden die mensen hebben. “We hebben al een keer aangegeven dat we het belangrijk vinden dat studieleningen geregistreerd gaan worden, maar ook ziektekosten en achterstanden bij de belastingdienst, huur en energie.”

Volgens Hermsen heeft het een voorspellende waarde: “Het blijkt dat als je gegevens kan combineren, je in 80 procent van de gevallen vooraf kan aangeven wie er in de problemen dreigt te raken.”

Geen discipline
Gerard Antonides, hoogleraar Economics of Consumers and Households, denk dat veel mensen die nu schulden aangaan, waarschijnlijk de mensen zijn die geen al te hoge discpline hebben, als het gaan om het aflossen de schulden. "We hebben al een tijdje een verminderd consumentenvertrouwen in Nederland. Dat leidt meestal tot het aangaan van minder schulden. Je zou kunnen zeggen; de mensen die juist in deze tijd schulden aangaan, moeten wel de mensen zijn die eigenlijk heel klem zitten. [...] Het zijn de mensen die niet anders meer kunnen en waarschijnlijk het ene gat met het andere dichten."

BKR bepleit dat één instantie een totaaloverzicht van de schulden krijgt. Maar dat is volgens Antonides maar een deel van oplossing. Signaleren lost het probleem niet op, zegt hij. "Op het moment dat mensen in de problemen komen, moet je ze ook wat aanbieden, waarmee ze eruit kunnen komen. Met name de jongere mensen hebben niet geleerd om met weinig geld om te gaan. Zij zijn opgegroeid in een tijd van welvaart. Maar nu gaat het ook slechter. Op het moment dat het slechter gaat moet je drastische maatregelen nemen, bijvoorbeeld je auto wegdoen of goedkoper gaan wonen. Dat zijn veranderingen die zo drastisch zijn, dat mensen dat niet zo graag doen. Als ze het nooit geleerd hebben, doen ze het ook niet", aldus Antonides.