5 vragen over de gestegen huizenprijzen
De Nederlandse huizenprijzen stegen met 250 procent tussen 1995 en 2008. Belangrijkste oorzaak: Nederlanders konden bijzonder ruim lenen bij banken, blijkt uit een onderzoek van de tijdelijke commissie huizenprijzen in de Tweede Kamer. Vijf vragen aan commissievoorzitter en D66-Kamerlid Kees Verhoeven.
De belangrijkste conclusie van de Tweede Kamercommissie is dat de overheid veel meer grip moet krijgen op de woningmarkt. Commissievoorzitter Verhoeven legt uit:
Wat waren de belangrijkste oorzaken van die stijging?
"De belangrijkste is de ruime leencapaciteit. De economie trok aan
in de jaren 90 en banken kwamen met hypotheken waardoor mensen steeds
meer konden lenen. Dat werd aangewakkerd door de hypotheekrenteaftrek.
Consumenten werden verleid om maximaal geld te lenen en maximaal rente
af te trekken. Mensen konden soms zeven keer hun inkomen lenen.
Daarnaast bleef de productie van huizen achter, waardoor er nauwelijks
een dempend effect was op de prijsstijgingen.''
Wie was schuldig?
"De schuldvraag beantwoorden we niet. Wel is duidelijk dat banken en
financiële tussenpersonen en wat wij noemen de 'bouwpolder' (gemeenten,
projectontwikkelaars en woningcorporaties) in die jaren enorm hebben
geprofiteerd van de stijgingen en veel geld hebben verdiend.
Wie had moeten ingrijpen?
"De overheid heeft verzuimd in te grijpen of op z'n minst af te
remmen. Eind jaren 90 werd er gewaarschuwd door De Nederlandsche Bank,
door wetenschappers en door de Consumentenbond. De overheid had eerder
kunnen en moeten ingrijpen, maar de politiek voelde de urgentie niet en
betrokken partijen hadden geen belang bij ingrijpen. Alle partijen op de
woningmarkt moeten nu kritisch terugkijken.''
Wat kan de overheid doen tegen te hoge hypotheken?
"De leencapaciteit - dat wat mensen kunnen krijgen voor een
hypotheek - moet beperkt worden. Dan demp je de golven van de
prijsontwikkeling in de huizenmarkt. Het kabinet heeft al maatregelen
genomen om de verhouding tussen de hoogte van de hypotheek en de waarde
van het huis te verlagen, maar ook de verhouding tussen de hoogte van de
hypotheek en het inkomen moet omlaag. Daar moet een harde bovengrens
komen.''
U pleit ook voor meer ruimte om zelf te bouwen. Gaat Nederland dan op
België lijken, waar iedereen overal grond mag kopen en mag bouwen?
"Nee, dat is niet de bedoeling. Nederland is een dichtbevolkt land
en de overheid moet de ruimtelijke ordening in eigen hand houden. Maar
het moet wel in elke gemeente mogelijk worden om naar eigen idee te
bouwen. We willen een beetje ruimte van België combineren met de
strakheid van Nederland.''
