In ronde 1 waren de CEO's van de 4 grote banken, de NVB en de vertegenwoordiger van de 'kleine banken' aan het woord en in ronde 2 mochten de financiële hoogleraren hun visie geven.
De Kamerleden moeten enigszins verdwaasd zijn teruggekeerd, want zelden waren deze twee groepen het zo met elkaar oneens. Dat was de journalistiek ook opgevallen, want in de pers barstte de discussie los en in die polemiek werden harde woorden niet geschuwd. "Bankiers kennen hun eigen sector niet en verspreiden misvattingen, zeggen de hoogleraren; de beste stuurlui staan aan wal en de ijdele hoogleraren moeten weer aan het werk, kaatsen de bankiers terug".
Ik heb geen probleem met wat venijn in de discussie, want het gaat namelijk wél ergens over. Hebben banken te weinig eigen vermogen? Leiden de solvabiliteitsregels ertoe dat banken overmatig in bepaalde kredieten stappen? Hebben bankiers een private prikkel om het eigen vermogen laag te houden omdat de belastingbetaler klaar staat? Heeft de handel van banken met elkaar de balansen kunstmatig opgeblazen en is daarbij de klant uit het oog verdwenen? Hebben de toezichthouders eigenlijk wel toezicht gehouden?
De discussie zal nog veel fundamenteler gevoerd moeten gaan worden. Wat is de rol van de banken eigenlijk? Moet er niet opnieuw een heldere scheiding komen tussen krediet- en spaarbanken en zakenbanken? Zouden we eigenlijk niet terug moeten naar echte spaar-en hypotheekbanken zoals voor 1980 en moeten de handelsbanken zich beperken tot kredietverlening? En moet die kredietverlening dan kort zijn, door het verstrekken van werkkapitaal of mogen zij ook lange financiering verstrekken, bijv. voor infrastructuur? Is betalingsverkeer en geldscheppen een volledig private zaak of zou het een overheidstaak moeten zijn. En is het een goede zaak dat banken krimpen om op die manier ruimte aan nieuwkomers te geven?
De publieke hoorzittingen zijn een uitstekend middel om antwoorden te krijgen op al deze vragen. Maar dan moeten de CEO's van de banken met in hun kielzog de NVB, het wel aandurven met open vizier het publieke debat op te zoeken en niet té verongelijkt over te komen, ook al lijkt de omgevingstemperatuur op die van de Maan.
Zelfs aan de vooravond van Kerstmis verwacht ik niet dat de Nederlandse burger en de hoogleraren de bankiers 'opeens' alles liefdevol vergeven, maar het voortdurend bankbashen leidt tot oestergedrag. Ik zei het eerder in oktober: "Je mag dan niet van bankiers houden, je hebt ze wel nodig".