Einde aan royale bonussen financiële sector

Bonussen worden maximaal 20 procent van het vaste salaris. Met deze maatregel krijgt Nederland de strengste wetgeving van Europa, beweert Dijsselbloem. "Bonussen hebben echt bijgedragen aan het opzoeken van risico's om kortetermijnwinsten en bonussen binnen te halen. En dan werden de risico's ook nog eens doorgeschoven naar de overheid. Dat gaan we vrij fundamenteel aan. We halen ook de perverse prikkel er in belangrijke mate uit." 

Dijsselbloem gaat met zijn voorstellen stukken verder dan de huidige Nederlandse, maar zeker ook dan de Europese wetgeving. Hij doet dat zeer bewust, schrijft hij in een toelichting op zijn wetsvoorstel. 

Dijsselbloem: "De financiële sector heeft de afgelopen jaren op verschillende momenten geleund op steun van de belastingbetaler en consumenten. De nieuwe Europese regels om beloningen aan banden te leggen, gaan wat mij betreft niet ver genoeg. Ik wil daar waar mogelijk de regels in Nederland verder aanscherpen. Excessieve bonussen en vertrekvergoedingen zijn niet meer van deze tijd.''

Nieuwe cultuur
Juist jongere bankiers zijn doordrongen van de noodzaak om de bankensector te hervormen, meent Dijsselbloem: een nieuwe cultuur, nieuw gedrag en een dienstbare sector. "Ik weet zeker dat we genoeg getalenteerde en gemotiveerde bankiers overhouden. Ik wil dat in Nederland het speelveld gelijk wordt getrokken, maar op een veel lager niveau. Dan weet ik zeker dat we die grote perverse prikkels eruit halen."

Tevreden is Dijsselbloem ook met de Europese afspraken, waardoor ook binnen Europa het speelveld wordt gelijkgetrokken. "Dat geldt ook in the City en voor Nederlanders die werkzaam zijn buiten Nederland. Buiten Europa geldt met goedkeuring van de aandeelhouder en melding aan de toezichthouder een maximum van 200 procent." 

'Nederlandse banken lopen voorop'
Volgens Chris Buijink, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken, zijn de Nederlandse banken al een eind op weg met de verbetering van het gedrag. "We zijn voorlopers in Europa sinds 2010. In de aanloop naar de crisis hebben allerlei dingen een rol gespeeld, ook perverse prikkels. Dat dóen we niet meer en daar willen we op afgerekend worden. Als de minister zich inzet voor een gelijk speelveld aan de hand van de Nederlandse regels, dan vind ik dat goed."

Het geeft een vreemd beeld dat Dijsselbloem over zijn eigen land zegt dat hij de strengste bonuswet ter wereld wil, terwijl er in Nederland allang regels zíjn, meent Buijink. "Ze zijn al ingesnoeid. Het moet met meer checks and balances en dat dóen we. Het gaat om specialistische functies die heel weinig mensen kunnen invullen. Op die plekken is het echt belangrijk dat er hele goede mensen zitten."

De bonuscultuur is al ingeperkt, door ze niet alleen meer aan financiële targets te koppelen, zegt Buijink. "We willen het beste jongetje van de klas zijn, maar we opereren op een Europees speelveld. Als er straks één Europese bankruimte is met onder meer hypotheken, dan zullen ze zich een paar keer achter de oren krabben als Nederland andere voorwaarden stelt dan andere landen."

ABN Amro en Rabo
Dit plafond gaat ook gelden voor ABN Amro en SNS, zodra dat weer geprivatiseerd worden. "Die gaan we niet voor de eeuwigheid onder de overheid houden. Rabo is een kwestie die pas speelde toen het wetsvoorstel allang in voorbereiding was. En bovendien ging het om dealers in het verre buitenland, dus die zouden niet binnen de 20 procentnorm komen te vallen.

Functieniveaus
De beloningen door de financiële sector in Nederland vindt Dijssellbloem dus te hoog. Op RTL Z lichtte hij toe: "Ze zijn te hoog vergeleken met andere sectoren in vergelijkbare functieniveaus. Ze zijn te hoog in het licht van de financiële crisis."

Economie-redacteur Rob Jansen vat de nieuwe regels samen: "Het houdt in dat er een bonusplafond komt van 20 procent. Verdien je een ton dan krijg je maximaal 20.000 euro bonus. Zo simpel is het. We noemen het de bankiersbonus maar het geldt ook voor grotere delen van de financiële sector. Alleen financiële instellingen wat riskantere bedrijven zoals hedgefunds die alleen voor eigen rekening handelen en geen klanten hebben en hun eigen verliezen dragen, vallen buiten de regeling. Verder vallen grote delen van de financiële sector dus wel onder deze bonusregeling."

Jansen gaat er van uit dat buitenlandse banken die hier personeel hebben en ook een bankvergunning bij De Nederlansche Bank en een vennootschap hebben volgens het Nederlands recht, ook onder deze regels zullen vallen.

Uitzonderingen en voorwaarden
Uitzonderingen op de regels zijn nog wel mogelijk. Voor sommige medewerkers binnen Europa kunnen bonussen toch nog oplopen tot 100 procent, buiten Europa kan de beloning nog oplopen tot 200 procent.

Behalve het bonusplafond van 20 procent, wil het kabinet ook strenge voorwaarden stellen aan vertrekvergoedingen. Bij vrijwillig vertrek is die uitgesloten. Als iemand verwijtbaar tekortgeschoten is, heeft hij ook geen recht op een ontslagvergoeding.

Vertrekvergoedingen voor bestuurders bedragen maximaal één jaarsalaris en Dijsselbloem wil een verbod op gegarandeerde bonussen, waar geen of een beperkte prestatie tegenover staat.

De regels om bonussen terug te eisen (die nu voor behandeling in de Eerste Kamer liggen) wil de minister ook aanscherpen. De aangescherpte regeling gaat gelden voor alle medewerkers en er komt een verplichting voor de financiële instelling om de bonus terug te eisen als er sprake is van het schenden van beroepsnormen of wanneer de medewerker verantwoordelijk is voor grote verliezen.

'One size fits all'
De regel zijn wel een beetje ‘one size fits all’, zegt Jansen. "Banken die niet genationaliseerd zijn en ook geen steun hebben gekregen van de overheid, moeten zich toch houden aan deze strenge regels."

En de regels kunnen negatieve gevolgen hebben. Jansen kan zich dan ook voorstellen dat bepaalde activiteiten naar het buitenland verdwijnen. "Je laat dan bepaalde handelingen in het buitenland verrichten omdat je ze daar gewoon beter kunt belonen."