De eveneens terughoudende reactie van onder meer staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Veiligheid en Justitie noemt Pronk 'Nederland onwaardig'. "Nederland hoort voorop te lopen en te zeggen 'natuurlijk hoort dat eerlijk gespreid te worden over Europa in zijn totaliteit', in plaats van te wachten tot andere landen hun mening geven in de hoop dat die negatief is."
Volgens de oud-minister van Ontwikkelingshulp kan Europa de vluchtelingenstroom wel degelijk aan. Al onderstreept hij dat het daarbij gaat om veel meer dan 40.000 mensen. "Die 40.000 betreffen eigenlijk allen mensen uit Syrië en Eritrea, maar er zijn genoeg andere redenen waarom mensen uit veel meer landen willen vertrekken."
Die stroom gaat door, zegt Pronk. "Maar ook als die stroom toeneemt, is dat op te vangen binnen Europa, omdat het uiteindelijk maar een klein deel van een totale groep mensen is die daadwerkelijk vertrekt en het is een klein deel op de totale bevolking van Europa. Dus het is behapbaar. Maar dan horen ze natuurlijk wel evenwichtig te worden verdeeld."
Dus niet, zegt de oud-minister, alleen in landen als Griekenland en Italië waar de vluchtelingen aankomen. "Dat zijn landen die bovendien al veel grotere problemen hebben dan landen als Zweden, Finland en Nederland in het noorden van Europa. Door de hoge werkloosheid, schuldenlasten. En dan worden ze nu nog opgezadeld met de vluchtelingenproblematiek."
Gebrek
Het is een gebrek aan Europese solidariteit, zegt Pronk. "Niet alleen in Nederland, maar bijvoorbeeld ook vanuit het Verenigd Koninkrijk." Dat is ook de reden waarom hij zijn oude partij, de Partij van de Arbeid, heeft verlaten: internationale solidariteit, of eerder het gebrek daaraan.
"Toen ging het om het criminaliseren van illegaal verblijf. Nu was er laatst weer de bed, bad en brood-discussie waar ik me buitengewoon aan heb geërgerd. Twee weken heeft het kabinet zitten praten over of ze een paar honderd mensen op een waardige manier moeten opvangen als ze hier eenmaal zijn, iets wat in Duitsland allang bij wet van kracht is."
Waar niet over werd gesproken: "die tienduizenden mensen die deze kant op zouden willen komen met grote kans dat ze onderweg het leven laten. Daarbij wachten we liever tot Brussel ergens mee komt. Nu komt Brussel met iets, wat deels goed is, namelijk de spreiding, en deels slecht, namelijk de militaire inzet om ze weg te houden."
Militair
Pronk is dan ook een fel tegenstander van de militaire inzet, liever ziet hij een terugkeer van de reddingsmissie Mare Nostrum. Die werd begin dit jaar teruggebracht tot een derde van de capaciteit.
Pronk: "Het kostte te veel. Toen kwamen er ineens veel meer mensen en verdronken er veel meer mensen, omdat wij hen niet meer redden. En nu gaan we schepen inzetten, militairen, om smokkelaars te bestrijden en schepen te bombarderen? Wat gaat er dan gebeuren met de mensen die we afhouden? Waar moeten ze naartoe? Naar Libië, waar ze worden vervolgd worden?"
Geen optie, vindt de oud-minister. "Dit heeft niets te maken met het begrip dat we ook in het Westen hebben omarmd, namelijk: 'human security', veiligheid voor mensen. Dat wordt door deze operatie niet dichterbij gebracht maar eerder verder weg."
50 miljoen
Waar Pronk wel blij mee is: de 50 miljoen euro die minister Ploumen van Ontwikkelingssamenwerking uittrekt om te investeren in de Afrikaanse economie. Hierdoor zou de werkgelegenheid in landen als Ghana, Senegal en Tunesië moeten verbeteren.
"Het is een heel klein bedrag, maar het is in ieder geval een begin. Wat we nodig hebben is een langere termijn, heel groot, miljarden en miljarden, Europees programma ten behoeve van de ontwikkeling van West-Afrika om het mogelijk te maken mensen in West-Afrika om daar te blijven."