ACM: NS benadeelde Veolia in Limburg

Het besluit van de ACM werd al begin maart genomen, maar een publicatie daarvan werd door NS tegengehouden door naar de rechter te stappen. Inmiddels, schrijft de ACM, "verzet NS zich niet langer tegen de publicatie".

En dus worden de resultaten nu alsnog bekend. Zo schrijft de ACM in een persbericht: "Om in de aanbesteding een concurrerende inschrijving te kunnen doen, had Veolia diensten van NS nodig. NS werkte onvoldoende mee aan verzoeken van Veolia om diensten als kaartautomaten, servicebalies en pauzelocaties voor personeel te mogen gebruiken."

Dit terwijl NS onder de Spoorwegwet verplicht is voor het gebruik van deze diensten 'een redelijk aanbod' te doen aan concurrenten. In de zaak van Veolia deed NS die aanbiedingen in sommige gevallen veel te laat of deed het überhaupt geen aanbieding, stelt de toezichthouder.

Ook speelde NS concurrentiegevoelige informatie van Veolia door aan de eigen dochteronderneming Abellio, die eveneens een inschrijving voor de concessie deed. De ACM: "Met die informatie kon Abellio een oneerlijke voorsprong krijgen op de andere deelnemers aan de aanbesteding."

Wie binnen de top precies op de hoogte was, houdt de ACM voor zich. Over eventueel machtsmisbruik of andere mogelijke overtredingen doet de toezichthouder nog geen uitspraken: het onderzoek daarnaar is nog niet afgerond. Pas als die resultaten bekend zijn, zal een besluit over eventuele boetes orden genomen. In een klachtprocedure kunnen die niet worden opgelegd.

Aanbesteding
De aanbestedingsprocedure die vorig jaar juni in gang werd gezet door de provincie Limburg, betrof het openbaar trein- en busvervoer in die provincie voor de periode 2016-2031. Zowel Arriva, Veolia als NS-dochter Abellio deden een bod op de concessie ter waarde van 2 miljard euro. Afgelopen februari werd bekend dat de concessie aan Abellio werd gegund.

Veolia diende hierop een klacht in bij de ACM en stelde dat NS onder andere de Spoorwegwet had overtreden door voor bepaalde diensten geen redelijk aanbod te doen. "We gaan sowieso bezwaar aantekenen tegen de uitkomst van de bieding Limburg", zegt Veolia-topman bart Schmeink.

De topman zegt zich eveneens te beraden op juridische stappen tegen de oud-medewerker die werd omgekocht en bedrijfsgevoelige informatie deelde.

Reactie NS
In een brief aan minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem schrijft NS-topman Timo Huges dat hij de geconstateerde fouten 'ten zeerste betreurt'. "NS aanvaardt haar publieke verantwoordelijkheid en trekt het beroep tegen het besluit van de ACM in."

Huges zegt zich 'bewust te zijn' van de bijzondere positie die NS heeft binnen het openbaar vervoer in Nederland. "We moeten onze toegewezen wettelijke verplichtingen dan ook te allen tijde ruimhartig uitvoeren. Dit geldt specifiek bij het aanbieden van generieke diensten en voorzieningen."

Huges belooft 'op de korte termijn' maatregelen te nemen die 'het onpartijdig aanbieden van deze diensten' moeten waarborgen. Eerder al kondigde NS aan onderzoek te doen naar misstanden bij dochteronderneming Qbuzz, dat onder Abellio valt. Dat onderzoek is inmiddels van start gegaan. Vooruitlopend op de uitkomsten breidt NS de directie uit met een lid dat verantwoordelijk wordt voor governance, risk en compliance.

Tegenover BNR wilde NS niet reageren.

Reactie Dijsselbloem
Op zijn beurt spreekt minister Dijsselbloem in een brief aan de Tweede Kamer van een 'zeer ernstige zaak'. Er moet sprake zijn van eerlijke concurrentie tussen de verschillende vervoersaanbieders, schrijft hij. "Dat is een publiek belang". NS dient zich daarbij niet alleen aan de wet te houden: "Het mag de grenzen van die wettelijke kaders ook niet opzoeken."