Miljardenstrop Groningen mogelijk groter dan gedacht
De compensatiekosten voor de schade door aarbevingen en de kosten voor het stimuleren van werkgelegenheid in Groningen zullen vele malen hoger uitvallen dan de 144 miljoen euro die het kabinet hiervoor jaarlijks extra beschikbaar wil stellen. Daarvoor waarschuwen deskundigen.
Het kabinet neemt vandaag een besluit over de beperking van gaswinning in Groningen. Met name de gaswinning in het gebied rond Loppersum zou volgens de plannen van Minister Henk Kamp van Economische Zaken worden teruggedrongen. In dat gebied is de schade het grootst.
Dit jaar zou er bijna 12 miljard minder kuub gas uit de bodem worden gehaald, een inkomstendelving van 700 miljoen euro voor de schatkist. Voor een schadefonds wordt de komende vijf jaar ruim 1 tot 1,5 miljard euro uittrekken. Ook wil het kabinet jaarlijks 144 miljoen extra beschikbaar stellen voor compensatie aan de gedupeerden van aardschokken en het stimuleren van de werkgelegenheid in het gebied.
Fooi
'Een fooi', volgens de Groningse statenfractie van de PvdA. Ook Albert Kuiper van FNV Bondgenoten waarschuwt dat een dergelijk bedrag 'volstrekt' onvoldoende is om het gebied leefbaar te houden. De bestuurder maakt zich met namel druk om de werkgelegenheid in het gebied. "Als je meerdere huizen repareert is dat een ding, maar je moet er ook voor zorgen dat huishoudens voldoende inkomen hebben en dat het dus voor bedrijven aantrekkelijk blijft om zich hier te vestigen."
Als je 22.000 huizen, overheidsgebouwen en monumenten aardbevingsbestendig moet maken, is 144 miljoen per jaar zo op, waarschuwt Kuiper. "Dan blijft er niets over voor de werkgelegenheid." Zo zou de overheid volgens de vakbondsbestuurder onder meer geld moeten reserveren voor bedrijven die zich hier willen vestigen, zodat zij hun panden aardbevingsbestendig kunnen maken. Daarnaast zouden nieuwe banen gecreëerd moeten worden.
"Als je kijkt naar de gasbaten, dan gaat daar maar 1 procent van naar het Noorden. Dat percentage zou veel hoger moeten zijn. Kijk naar hoe de uitbreiding van Schiphol is gefinancierd vanuit de gasbaten, hoe de Betuwelijn is aangelegd vanuit de gasbaten. Dan praat je over miljarden euro's naar de toekomst toe", aldus Kuiper. Met name met oog op de gasbel, die op den duur op zal raken. "Dan verdwijnt ook die werkgelegenheid en hebben we geen goede economische poot meer."
Verloren zaak
Maar Paul Elhorst, bijzonder hoogleraar Regionale Economie aan de Rijksuniversiteit Groningen, noemt investeren in werkgelegenheid een verloren zaak. "Je kunt met die 150 miljoen euro wel proberen het ondernemerschap te stimuleren, maar welke onderneming wil iets beginnen in een aardbevingsgebied?"
Belangrijk is het volgens Elhorts om te investeren in het uitkopen van bewoners of hun huizen aardbevingsbestendig te maken. "Maar dat zie ik meer gebeuren vanuit het schadefonds dan vanuit die 144 miljoen euro."
Eigenlijk, zegt de bijzonder hoogleraar, 'beschouw je het gebied een beetje als verloren'. Toch verwacht hij dat veel Groningers gebruik zouden maken van de mogelijkheid om hun huis aardbevingsbestendig te maken. "Mensen zijn gehecht aan dit gebied. Als je ze de mogelijkheid geeft om hier te blijven wonen, blijft het gebied op peil en leefbaar."
Te weinig
Elhorst is wel, net als Kuiper, van mening dat de kosten van dergelijke regelingen waarschijnlijk hoger zullen uitvallen dan nu door het kabinet is geraamd. "Als je kijkt naar zo'n uitkoopregeling. Een gemiddelde woning kost in deze regio ongeveer 150.000 à 200.000 euro. Stel dat je 5000 woningen uitkoopt van twee ton, dan praat je al over 1 miljard. Maar er zijn veel meer panden die in het aardbevingsgebied liggen, dus het zou zo kunnen zijn dat 1 of 1,5 miljard veel te weinig is."
Ook moet rekening worden gehouden met het feit dat de bevingsschade die huizen in het gebied hebben opgelopen, vele malen hoger is dan eerder door de Nederlandse Aardolie Maatschappij, de NAM, werd vastgesteld. Volgens de Vereniging Eigen Huis, die in opdracht van huiseigenaren contra-expertises heeft verricht, schat de NAM de schade 'structureel te laag in'. De bedragen zouden uiteenlopen van enkele honderden tot in sommige gevallen tienduizenden euro's.
Stemming
Als het kabinet vandaag instemt met de voorstellen van Kamp, reist de minister meteen af naar Groningen om daar een toelichting op het besluit te geven aan de lokale bestuurders.
