Volgens de Autoriteit Consument & Markt (ACM) is de afgesproken sluiting in strijd met de regels die concurrentiebeperking tussen bedrijven verbieden.
Door de afspraak zou ongeveer 10 procent van de Nederlandse productiecapaciteit van elektriciteit worden gesloten. "Dit zou een grote stijging van de elektriciteitsprijs voor de consument tot gevolg hebben'', zegt de toezichthouder. Bestuurslid Henk Don: "Wij schatten dat het nadeel in termen van een hogere prijs voor de consument in de orde van 450 miljoen ligt, alles bij elkaar, en dat het voordeel aan de milieukant minder dan de helft daarvan is."
Milieu
ACM zegt geen reden te zien om een uitzondering te maken voor het plan, omdat het milieuvoordeel te beperkt is om de nadelen voor de consument te compenseren. De ACM wijst erop dat het milieueffect van het sluiten van kolencentrales teniet wordt gedaan doordat de emissierechten "ergens anders gebruikt kunnen worden op de Europese markt voor CO2-rechten".
Don: "Het is aan de bij het akkoord betrokken partijen om te bezien welke maatregelen in het belang van het milieu wel mogelijk zijn. Liefst zijn dat ook maatregelen waar de consument beter van wordt."
SER
De partijen die het Energieakkoord ondertekenden, gaan in de komende tijd op zoek naar mogelijkheden om binnen de voorwaarden van de ACM toch tot sluiting van de vijf oude kolencentrales te komen. Dat zegt Wiebe Draijer, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER) onder wiens regie het Energieakkoord tot stand kwam.
De SER-voorzitter stelt dat de partijen voorlopig onverkort doorgaan met de uitwerking van het Energieakkoord.
Reactie Kamp
Minister Henk Kamp van Economische Zaken houdt vast aan de sluiting van de vijf kolencentrales, want "dat is een belangrijk onderdeel van het Energieakkoord''. Hij gaat nog met de ACM praten en zal het onderwerp ook in Brussel bespreken.
Don: "Ik ga het gesprek graag aan. Ik denk dat het goed is om te zoeken naar een vorm van een afspraak waarbij ofwel de nadelen voor de consument kleiner zijn, ofwel de voordelen voor het milieu groter, zodat die zaak in balans getrokken kan worden."
Sluipweg
Volgens FD-journalist Gijs den Brinker kan de ACM afzonderlijke bedrijven niet dwingen een centrale open te houden. "Die macht hebben ze niet. Maar als die bedrijven achter de schermen alsnog via een sluipweg - zoals Henk Don het noemde - toch die kolencentrales gaan sluiten, dan komt er waarschijnlijk een onderzoek en dreigen er boetes. Hij verwacht niet dat het zo ver zal komen."
Natuurorganisaties
Natuur- en milieuorganisaties (Greenpeace, Natuur & Milieu, Milieudefensie, Wereld Natuur Fonds en de Natuur en Milieufederatie) vrezen dat ACM een deel van het Energieakkoord op losse schroeven zet. Zij roepen alle bij de overeenkomst betrokken partijen op opnieuw naar de onderhandelingstafel te komen om snel samen een oplossing te vinden.
"ACM zegt dat het sluiten van de vijf kolencentrales een afspraak is tussen de energiebedrijven. Dat klopt niet. Het is een afspraak tussen alle partijen van het energieakkoord'', zegt een woordvoerder van Natuur & Milieu. Ook het argument dat de prijs voor elektriciteit zal stijgen door het wegvallen van concurrentie is volgens hem onjuist.