Een EU-paspoort is niet te koop, vindt de Europese Commissie

Sophie in 't Veld is Europarlementarier namens D66.

Gaat het Europees Parlement daar wel over? Heeft elk land niet gewoon het recht om zelf te bepalen wie wel of niet staatsburger is?
"Dat klopt voor een deel. Lidstaten beslissen zelf aan wie ze staatsburgerschap verlenen. Tegelijkertijd geeft het staatsburgerschap van een EU-lidstaat automatisch recht op het EU-burgerschap. Dus het gaat de Europese Unie wel degelijk aan. Bovendien staat in de verdragen dat lidstaten verplicht zijn tot loyale samenwerking met elkaar. Dat betekent dat een lidstaat niet zomaar iets kan doen dat misschien een negatief effect heeft op andere lidstaten. Met dat EU-burgerschap kan je niet alleen in Malta, maar overal in Europa wonen, werken, stemmen, je verkiesbaar stellen, enzovoort. Dus het gaat de anderen wel degelijk aan. Het is natuurlijk zorgelijk dat een lidstaat zegt: wij verkopen ons staatsburgerschap. Dan vraag je je toch af wat voor lieden daar op af komen, die kennelijk niet op een normale manier aan dat staatsburgerschap kunnen komen."

Uw Maltese collega in het Europarlement, Marlene Mizzi, vindt dat alle kritiek op haar land onterecht is. Deelt u haar opvattingen?
"We hebben het algemene principe van gelijke behandeling. En lang niet iedereen kan zoveel geld op tafel leggen. In de Middellandse Zee zijn inmiddels al duizenden mensen verdronken, die wanhopig Europa in wilden. En aan de andere kant zijn er mensen die kennelijk heel veel geld op tafel kunnen leggen om staatsburger te worden. Dat is natuurlijk een heel rare, immorele zaak. Uit het debat bleek ook dat er in het Europees Parlement en de Europese Commissie heel breed zorgen en ergernis over bestaat. Wat me opvalt is dat de nationale regeringen hier over zwijgen. Die durven elkaar hier niet over aan te spreken."

Hoe nu verder?
"Het Europees Parlement gaat hier vandaag een motie over aannemen. We nemen een vrij scherpe resolutie aan waarin dit wordt veroordeeld. Dan zullen we kijken of de Europese Commissie verder onderzoek gaat doen naar wat de juridische mogelijkheden zijn. Ik mag toch ook hopen dat ook nationale regeringen, inclusief de Nederlandse regering, hun verantwoordelijkheid nemen en elkaar hier op aanspreken. Wij willen dat er in Europa afspraken komen over waar mensen aan moeten voldoen voor nationaal en Europees staatsburgerschap, zodat alle lidstaten dat op dezelfde manier doen. Dat lijkt me een redelijke zaak als je een Europa met open grenzen hebt."