'Dreiging voor Nederland serieus nemen'

Eelco Kessels is programme manager bij International Centre for Counter-Terrorism in Den Haag.

Hoe acuut is de dreiging voor Nederland?
"Ik denk dat we daar toch wel vrij serieus in moeten zijn. We zien een duidelijke verandering. Dinsdag berichtte de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding & Veiligheid nog dat er geen sprake was van gerichte dreiging tegen Nederland of Nederlandse belangen. Nu is door nieuwe informatie heel erg duidelijk dat een aantal westerse landen is genoemd als potentieel doelwit van terroristische aanslagen. En een van die landen is Nederland."

We worden genoemd in een rijtje landen, wat zegt dat?
"Nederland heeft wel vaker in dergelijke rijtjes gestaan. Niet alleen in communicatie tussen terroristische organisaties, maar bijvoorbeeld ook op webfora. Daar staat Nederland vaak in het rijtje tussen de Amerikanen, Britten en de Denen na de cartoon crisis. Zeker vanwege de rol die Nederland gespeeld heeft in de war against terror. in Afghanistan. Het is niet ongewoon dat we in dergelijke rijtjes worden genoemd."

Is al duidelijk waar de dreiging precies vandaan komt?
"Dat is moeilijk in te schatten. Er komen de laatste dagen steeds meer stukjes informatie vrij, voornamelijk vanuit Amerika. Die creëren een vrij zorgelijk, maar ook diffuus beeld. Eerder deze maand was er verhoogde paraatheid bij de Amerikanen en een aantal andere landen, die voortkwam uit informatie die was onderschept tussen het hoofd van Al-Qaeda, al-Zawahiri, en de leider van de Jemenitische tak van Al-Qaeda, Nasir al-Wuhayshi. Hij wordt ook wel gezien als de general manager van Al-Qaeda. De reden waarom westerse inlichtingendiensten zich specifiek zoveel zorgen maken om deze man is zijn samenwerking met al-Asiri, de vernuftige bommaker. We kennen hem van de onderbroekenbom, explosieven die hij inbouwde in printercartridges, die het mondiale transportsysteem stillegde in 2010. En nu van de dreiging van de ondetecteerbare explosieven."

Kan zo'n dreiging ineens weer afnemen?
"Wat men waarschijnlijk geprobeerd heeft met het terugtrekken van ambassadepersoneel is het verstoren van concrete plannen. Dat betekent niet dat ze niet meer kunnen hergroeperen of niks meer met hun plannen kunnen, maar je hebt in ieder geval heel concreet verstoord wat er op de korte termijn gepland staat. Dit geeft verschillende landen die betrokken zijn ook de ruimte om het directe gevaar, het maken van slachtoffers, weg te nemen en met elkaar in overleg te treden, inlichtingen te delen en de situatie goed te kunnen inschatten."

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding & Veiligheid ziet geen reden om het dreigingsniveau in Nederland te verhogen. Is dat logisch?
"Ja, dat is op zich wel begrijpelijk. Een aantal maanden geleden is het niveau verhoogd van beperkt naar substantieel. Dat was niet zozeer vanwege een vrij directe, concrete dreiging, maar omdat ze een nieuw fenomeen onderscheidden: de Nederlandse jihadreizigers in de richting van Syrië. Daar komt op dit moment een wat concretere bedreiging bij van Nederlandse belangen in het buitenland, maar dat rechtvaardigt niet per se het allerhoogste dreigingsniveau. Dan moet er echt sprake zijn van een op handen zijnde aanslag in Nederland. Dat is hier, in ieder geval vooralsnog, niet het geval."