Ondernemers: Timmermans had aan damage control moeten doen

"In Rusland is regel nummer 1 dat je het zo snel mogelijk moet proberen op te lossen als je een conflict hebt. Dat zou minister Timmermans moeten weten", zegt Ruslandkenner Steffen Smeenk van adviesbureau Larive. "Op het moment dat het conflict plaatsvindt, is het aantal betrokken partijen redelijk beperkt. Maar dat breidt zich natuurlijk uit. Poetin heeft het gezegd, dan gaan de ministeries erover nadenken, staatsbedrijven die er nog eens naar gaan kijken, noem maar op. Degenen die in Rusland hebben gezeten, weten dat."

Damage control
Volgens Smeenk had Nederland er beter aan gedaan om vanaf het eerste moment aan damage control te doen. Dat zegt ook bedrijfsadviseur Jeroen Ketting van de Lighthouse Group in Moskou. "Ik begrijp niet dat het drie dagen heeft voort kunnen sukkelen en dat Nederland er niet enorm bovenop is gaan zitten. Als ik Timmermans was geweest, was ik meteen naar het politiebureau gegaan om te zeggen 'jongens, wat is hier exact gebeurd? Geef me het verhaal'. Dat had ik zondag al gedaan en dan had ik maandagochtend het persbericht klaar gehad."

Door de tijd te nemen zonder informatie te verstrekken, heeft het Russische sentiment zich tegen Nederland gekeerd. Daardoor heeft er een dossier kunnen groeien dat bovenop de dossiers komt, die er al liggen. Zoals de ruzie rondom de bemanning van de in Nederland geregistreerde Greenpeace-boot Arctic Sunrise en door Nederland aangevoerde kritiek op de homofobe wetgeving in het land.

Koffiedik kijken
De meer dan 15 miljard euro grote export naar Rusland heeft het al zo moeilijk door concurrentie en onvoorspelbare Russische importregels, zegt groente- en fruitexporteur Jan de Vries: "Ik kan niet 'door het koffiedik heen kijken' en zeggen wat er morgen gebeurt. Zo gaat het een paar maanden goed en zo heb je ineens dat er iets wordt afgekondigd en dat er ineens een importstop is."

Het is volgens veel ondernemers dan ook geen toeval dat de controlediensten uitgerekend nu onregelmatigheden hebben gevonden in Nederlandse zuivel, groente, fruit en andere zaken. Maar niet alleen de handel, ook de investeringen in omvangrijke grondstoffenvoorraden komen op losse schroeven te staan. Smeenk: "Er is een consortium van Nederlandse offshore bedrijven dat zich in de Noordelijke IJszee positioneert als de partij die in de toekomst landplatforms kunnen bouwen. Dat consortium heeft regelrecht last van deze affaire."

Diplomatiek spel
Kortom, wil Nederland zijn positie als belangrijke partner voor de Russische groeimarkt niet verliezen, dan moet Timmermans het diplomatieke spel spelen zoals de Russen dat gewend zijn. En zeker niet zoals Nederland dat gewoonlijk doet, zeggen de ondernemers. Ruslandkenner Jeroen Ketting: "Russen spelen meteen alles of niks. Het dreigen de grenzen dicht te gooien voor al die producten is natuurlijk een enorme overkill-reactie. Het zijn geen compromiszoekers, geen polderaars. Daarom is de Nederlandse reactie wat aan de laconieke kant."