Vorig jaar kwam Abvakabo in samenwerking met medewerkers van de Belastingdienst al met een rapport waarin de fraude met toelagen binnen de dienst naar voren kwam. Rond Pasen kwam er een tweede rapport vanuit Abvakabo, waaruit bleek dat de fraude nog altijd op grote schaal plaatsvond. En pas toen Weekers vorige week hoorde van deze fraude was voor hem de maat vol, zegt Van Vliet, terwijl bij de medewerkers die grens al een jaar geleden was bereikt.
Omvangrijk
Het beloofde 'uitvoerige feitenrelaas' van Weekers bleef donderdag uit, bleek uit een brief die hij donderdag aan de Kamer stuurde: "De gevraagde informatie is dusdanig omvangrijk dat het kabinet het niet lukt om voor 19.00 uur heden uw Kamer vandaag volledig te kunnen informeren. Dit wordt mede ingegeven door het feit dat er afstemming moet plaatsvinden tussen meer betrokken departementen en instanties, onder andere het OM en de politie."
De oppositie wil nu voor 4 mei een feitenrelaas over de fraude door Bulgaren. Centraal moet daarin staan wat Weekers op welk moment wist over deze specifieke vorm van fraude. Daarover moet dan op 14 mei een debat plaatsvinden. Zeker twee fracties, die van het CDA en de Partij voor de Dieren, stelden dat in het debat na het reces ook het vertrouwen in Weekers aan de orde kan zijn. Dat was voor de VVD uiteindelijk reden om in te stemmen met een apart debat, specifiek over de Bulgaarse toeslagenfraude. Op een later moment komt er dan nog een debat over alle plannen van Weekers om fraude in de toekomst te voorkomen en beter te bestrijden.
Brief van Weekers
De vraag was hoe de Kamer op de brief zou reageren, zei parlementair verslaggever Hans Verbeek voorafgaand aan de regeling van werkzaamheden, waar besloten werd over de verdere gang van zaken. "De VVD heeft gezegd dat er pas een debat gevoerd kan worden op basis van relevante informatie. Dus ze verzetten zich niet tegen het vragen van een brief aan Weekers, maar willen dan wel op basis van de informatie die Weekers geeft een debat gaan voeren. Dat is het standpunt van de VVD en dat zal ook het standpunt van de PvdA zijn. In dat geval zal er een meerderheid tegen een debat vanavond zijn. Dat betekent wel dat het debat dan pas na het reces plaatsvindt, en dat kan dan weer nadelig zijn voor Weekers."
De staatssecretaris benadrukte dat hij de Kamer herhaaldelijk heeft gewezen op de fraudegevoeligheid van het toeslagensysteem, maar dat leidde niet tot aanpassingen. Hij kan zich de frustraties bij zijn ambtenaren dan ook wel kan voorstellen. Weekers ontkent dat er op zijn departement een verpeste sfeer heerst. Hij wil de informatie later leveren, zodat de Kamer er snel na het meireces over kan debatteren.
Controle intensiveren
"De rapporten zijn vorig jaar mede aanleiding geweest voor de Tweede Kamer om 157 miljoen euro ter beschikking te stellen om de fraude en de controle te intensiveren", zegt Abvakabo-bestuurder Van Vliet. Voor Weekers zit er wat haar betreft niets anders op dan met een heel goed plan te komen. Eerst controleren, dan pas uitbetalen moet het uitgangspunt zijn. Duidelijk moet zijn dat niet alles gericht wordt op de toeslagen, om te voorkomen dat elders in de organisatie gaten vallen. "Op dit moment zit de Belastingdienst in een grote reorganisatie. Er is al grote onrust, dus wij stellen voor om te komen tot een duidelijk plan van aanpak, zodat structureel de zaken goed op orde komen."
"We hebben het over dezelfde fraude met toeslagen als Weekers. Wij hebben in een rapport 'Miljarden voor het oprapen', deel 1 en 2, zaken aangegeven die fraude betroffen op meerdere terreinen bij de Belastingdienst, maar een groot deel ging ook over de fraude bij de toeslagen. Wij vinden het heel vreemd dat Weekers toezegt dat hij actie gaat ondernemen nu het in de media is gekomen. Terwijl de rapporten, waar hij zeker kennis van heeft genomen, heel duidelijk waren."
Het is de schuld van de ambtelijke top van Financiën dat staatssecretaris Frans Weekers niet op de hoogte was van de grootschalige toeslagenfraude van Bulgaren. En dat lagere ambtenaren daarover liegen zonder een schijntje van bewijs is 'krankzinnig', zei hoogleraar economie Sweder van Wijnbergen eerder op de dag tegen BNR's Petra Grijzen.
Maat is vol
Dat Weekers vandaag aan zijn medewerkers schrijft dat de maat sinds de zaak met de Bulgaren vol is, verbaast Van Vliet. "Dat impliceert in mijn optiek dat hij natuuriljk heel erg goed geweten heeft van fraude bij toeslagen, terwijl bij de medewerkers die grens al veel en veel eerder is bereikt, wat mede met Abvakabo in deel 1 en 2 van 'Miljarden voor het oprapen' tot stand is gekomen."
" Als je als medewerker wordt aangenomen op je integriteit en je hebt met dit soort zaken te maken en de signalen worden niet opgepakt door de dienstleiding, is de maat voor de medewerker gewoon vol. De reacties zijn heel heftig en heel gefrustreerd, en het kan niet zo zijn dat de dienstleiding, noch Weekers versteld staat van de heftigheid van de reacties."