Dat zegt Marq Wijngaarden, de advocaat van Dolmatov. "Als het verlies van een mensenleven niet ernstig genoeg is om voor af te treden, wat dan wel?" Dolmatov had zijn hoger beroep gewoon in Nederland mogen afwachten, maar door miscommunicatie in de systemen van de IND was dat niet duidelijk.
Vreemdelingenketen
Wijngaarden reageert met zijn uitspraak op de vele fouten die de overheid volgens Gert-Jan Bos, hoofd van de Inspectie voor Veiligheid en Justitie, maakte. Dolmatov pleegde uiteindelijk zelfmoord. "De heer Dolmatov is ten onrechte in vreemdelingenbewaring gesteld", zei Bos vrijdagmiddag bij de presentatie van het rapport naar aanleiding van de dood van Dolmatov. De vreemdelingenketen slaagde er volgens hem onvoldoende in alle informatie die binnen de keten aanwezig is door te geven aan alle partners.
Pijnlijk is vooral het besef dat de informatie over de verwijderbaarheid van Dolmatov pas onlangs is aangepast en niet tot extra zorgvuldigheid heeft geleid bij de IND. Bovendien blijkt de actualiteitswaarde van de eigen systemen vaak beperkt en worden beroepsschriften pas op het laatste moment ingediend. Achteraf is onvoldoende gecontroleerd of er wijzigingen zijn in de verwijderbaarheid van Dolmatov, is het oordeel van de Inspectie.
Ernstige systeeemfouten
Ook Wijngaarden had niet verwacht dat er zulke ernstige systeemfouten aan de orde waren. "Ik wist dat er fouten waren gemaakt en dat hij niet in bewaring had moeten zitten. Maar dat het zo erg is en dat het systeemfouten zijn waardoor het wel had móeten gebeuren, dat vond ik schokkender dan ik had verwacht."
Wijngaarden ging naar eigen zeggen tijdig in hoger beroep en dat heeft de rechtbank volgens hem ook kenbaar gemaakt aan de IND. Maar in de systemen van de IND werd ook volgens hem nooit opgenomen dat Dolmatov niet uitzetbaar was; in de systemen bleek hij gewoon 'verwijderbaar'.
Teruggehaald
Steeds vaker blijkt dat iemand al is uitgezet voordat de rechtbank zitting heeft kunnen houden, merkt Wijngaarden op. "Er is iemand uit Afghanistan teruggehaald, er is iemand uit België teruggehaald en iemand die ten onrechte naar Turkije is uitgezet kreeg een enorme schadevergoeding. En dat weet de IND al sinds mei 2011, dus het is de vraag waarom er de afgelopen twee jaar niets is gedaan tegen al die fouten."
VVD en PvdA willen zo snel mogelijk een debat met staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie, over de zaak rond de Russische activist Aleksandr Dolmatov die begin dit jaar zelfmoord pleegde in een detentiecentrum. De overheid stapelde fout op fout in de zaak. Tot die conclusie komt de inspectie Veiligheid en Justitie.