Doe normaal of ga weg, schreef Rutte vanochtend in een krantenadvertentie over mensen die zich 'niet willen aanpassen en onze vrijheden afwijzen'. Maar juist uit de mond van Rutte is het na vier jaar premierschap is het volstrekt ongeloofwaardig, zegt Van Haersma Buma. 'Na die vier jaar valt hem ineens op dat er in Nederland zo gescholden wordt en dat mensen zich ongemakkelijk en onzeker voelen en dat er heel veel mensen zijn gekomen die zich niet houden aan onze waarden en normen.'
Voor alle Nederlanders
GroenLinks-leider Jesse Klaver stoort zich vooral aan de koppeling van wangedrag aan vluchtelingen. 'Dat is wat de PVV ook voortdurend doet. De ene dag sluit Rutte ze uit en de andere dag neemt hij de retoriek over. Met de verkiezingen in zicht is hem er weinig aan gelegen het land bij elkaar te houden, maar het vuurtje nog eens op te stoken. Hij blijft premier van Nederland en dan vind ik het belangrijk dat je zegt dat je er bent voor alle Nederlanders, wat je achtergrond ook is.'
Status quo
Dan wil Klaver eerst wel eens weten wat nou 'normaal' is. 'Bepaalt hij dat? Ik vind het een prachtig land, maar ik vind niet alles gaaf aan Nederland. Ik wil dingen veranderen. Dan bestrijd je de status quo, wat hij normaal vindt. Maar de kern van een democratie is dat je probeert dingen te veranderen. Het kwetsbare is dat je heel stevige slogans hebt en in het beleid veel gematigder bent. Dat voedt het wantrouwen in de politiek. Grote woorden, kleine daden, dat verkleint het vertrouwen in de politiek.'
Asielzoekers
Niemand gelooft hem nog in deze oproep, is Buma's overtuiging. 'Het kan heel goed zijn dat hij bedoelt stemmers aan te spreken, maar volgens mij hebben heel veel Nederlanders een oprecht probleem met het volstrekt ontbreken van fatsoen en het ontbreken van oog voor elkaar. En als hij de afgelopen vier jaar nou daadwerkelijk had gezorgd dat mensen die zich verkeerd gedragen ook het land uitgaan, dan had hij nog een punt gehad. Maar criminele vluchtelingen, asielzoekers en immigranten: ze wórden het land niet uitgezet.'
Wie spreekt wie aan?
Als jij dit land niet gaaf vindt, zei VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra vanochtend, dan is het een 'free country'. 'Je kunt het land ook úit, hè?' Maar ja, verzucht Buma: wie spreekt wie eigenlijk nog aan? Veel Nederlanders maken zich immers al zeker vier jaar zorgen, en zeker niet doordat de premier opeens een advertentie plaatst in een krant. 'En niet alleen als het gaat om fatsoen, maar ook om de arbeidsmarkt, waar mensen voelen dat de vaste baan aan het weggaan is. Dat is één van de dingen die de VVD heeft veroorzaakt.'