Leden stembureaus nauwelijks gescreend
Er wordt niet of nauwelijks onderzoek gedaan naar de achtergrond van leden van het stembureau. Dat blijkt uit rondgang van BNR bij grote en kleine gemeenten. De SP wil dat er landelijke regels komen over wie er op 15 maart de stemmen telt.
Wie mag er volgens de wet nu eigenlijk een stembureau bemannen? De Kiesraad attendeert direct op de Kieswet. Daarin staat dat leden van het stembureau in ieder geval 18 jaar of ouder moeten zijn. Ook moeten ze een korte cursus volgen. De Kiesraad benadrukt dat gemeenten primair verantwoordelijk zijn voor het goed verlopen van het stemmen en tellen.
Geen aanleiding voor onderzoek
Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) ‘ziet geen aanleiding’ om onderzoek te laten doen naar de achtergrond van de leden van het stembureau. Volgens Plasterk zijn de leden van het stembureau ‘vrijwilligers die voor heel weinig geld hun burgerplicht verrichten. Je doet dat echt ook niet voor je lol.’ Volgens de minister is het aan de gemeenten om erop toe te zien wie ze in de stembureaus neerzetten. ‘Ik zie geen enkele aanleiding om daar nu twijfel boven te gaan hangen.’
Hoe gaat het tellen in zijn werk?
Dat tellen gebeurt allereerst handmatig. De uitkomst daarvan is een papieren proces-verbaal dat door leden van het stembureau op de verkiezingsavond persoonlijk bij de gemeente wordt afgegeven. Daarna wordt in meerdere rondes alles bij elkaar opgeteld. De laatste stap is dat het centraal stembureau, de Kiesraad, aan de hand van de telling de zetelverdeling bepaalt. Voorheen maakte de Kiesraad daarvoor gebruik van speciale software, maar uit angst voor Russische hacks is dat dit jaar niet meer het geval.
Keuze leden stembureau
Maar door welke handen gaan onze stembiljetten? Iedere burger kan zich hiervoor aanmelden. En volgens de gemeenten die we hierover spraken wordt er geen extra screening gehanteerd. Er wordt dus bijvoorbeeld geen verklaring omtrent gedrag gevraagd of een background check gedaan. Overigens benadrukte Kiesraad dat dit bijvoorbeeld ook niet gebeurt bij de benoeming van Tweede Kamerleden.
Landelijke regels
De SP wil nu dat er meer landelijke regels komen over wie er straks op 15 maart in de stembureaus de stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen tellen. Ronald van Raak, van de SP, tegen politiek verslaggever Laurens Boven: 'Het is fantastisch dat mensen dit vrijwillig doen, maar er zijn grote verschillen tussen gemeentes. Ik vind het een nationale verantwoordelijkheid dat gecontroleerd wordt of mensen wel deugen. Iemand met een fraude-verleden zou daar niet moeten staan.'
Het tellen van de stemmen is overigens altijd openbaar. Iedereen kan dus altijd zelf gaan kijken op het stembureau in de buurt of het tellen wel goed gebeurt.
