‘Het is zo’n klein dingetje. Hier hadden we in tien minuten uit moeten zijn', zegt Rutte tegen politiek verslaggever Jeroen Stans. 'En dan had je vervolgens uren moeten onderhandelen over de moeilijke dingen.'
Rutte noemt het frustrerend dat de onderhandelingen definitief zijn stukgelopen op migratie. Volgens hem was een coalitie van VVD, CDA, D66 en GroenLinks bij uitstek een combinatie die links en rechts zou verbinden. Hij is naar eigen zeggen van overtuigd dat deze coalitie op onderwerpen als klimaat en inkomensverdeling ver had kunnen komen. 'Het zou tot een goed regeerakkoord kunnen leiden.'
Klaver kon naar eigen zeggen niet instemmen met de migratieplannen, ondanks dat hij een paar dagen geleden nog bijna akkoord was gegaan. Rutte: 'Dit is een heel klein dingetje waar hij gewoon ja tegen had kunnen zeggen. Dit wordt geaccepteerd door heel Europa.'
De bewering van Klaver dat de Turkijedeal geen fatsoenlijke deal is veegt Rutte van tafel: 'Echt onzin, echt totale onzin.'
Klaver is zich van geen kwaad bewust
Jesse Klaver dacht dat de partijen 'er op een gegeven moment waren en dat ze het eens waren'. Dat zegt de GroenLinks-leider tegen BNR na het geklapte formatieoverleg van gisteravond. VVD, CDA, D66 en informateur Tjeenk Willink wijzen naar GroenLinks als schuldige aan de breuk, maar Klaver is zich van geen kwaad bewust. Volgens hem lag ‘de echte hobbel’ bij de vraag of mensen ook nog in Europa in de vluchtelingenprocedure terechtkomen. Na zijn gevoel dat hij eruit zou komen met de andere partijen, krabbelde hij alsnog terug. ‘Vervolgens hebben we gekeken of dat ook werkelijk het geval was en toen bleek dat er toch nog een meningsverschil was. Daarom zijn we er niet uitgekomen.’
Lees ook: Vluchtelingenvraagstuk weer de boosdoener
Volgens de andere partijen gooide Klaver onverwachts een nieuwe eis op tafel: Nederland zou ieder jaar 25.000 vluchtelingen moeten opnemen, bovenop de reguliere instroom. ‘Het was geen eis. Ik heb wel cijfers op tafel gelegd als het ging om hervestiging. Dat is niet geweest waarop het is gebroken, omdat daar geen draagvlak voor was.’
D66 niet blij
Bij D66 zijn ze niet blij met Klaver, want Alexander Pechtold heeft zich van meet af aan hard gemaakt voor een combinatie met GroenLinks. 'Dit kan gewoon op een verantwoorde, humane manier', reageert Pechtold. 'Want als ik nu hoor dat er waterdichte afspraken moeten komen, dan denk ik: kijk eens naar de praktijk. Er verdrinken iedere week mensen, omdat die bootjes allesbehalve waterdicht zijn.'
Buma hoopte dat Klaver over bezwaar heen zou stappen
CDA-leider Sybrand Buma heeft lang gedacht dat GroenLinks uiteindelijk over zijn bezwaar heen zou stappen. Volgens hem kan Nederland zich niet onttrekken aan het maken van een Europese afspraak over vluchtelingen, welk kabinet er ook komt. ‘Zo’n deal heb je niet zomaar. Maar de vraag is wel: ben je als nieuwe regering bereid om harde afspraken in Europa te maken om te zorgen dat asielzoekers niet meer naar Europa komen, maar in Noord-Afrika blijven en daar op een nette manier een verzoek kunnen indienen’, zegt Buma.
‘GroenLinks eist een honderd procent garantie dat het daar op dezelfde manier gaat als hier. Dat kan helemaal niet! Dan komt een nieuw kabinet vanaf dag één voor een totaal onmogelijke opdracht te staan.’ Buma wil nog steeds een meerderheidskabinet van bij voorkeur vier partijen. ‘De tijd dat je je partners kon kiezen bestaat niet meer. Maar het moet wel stabiel zijn en we rekenen het kabinet af op wat het inhoudelijk doet.’
Asscher wil praten, standpunt hetzelfde
PvdA-leider Lodewijk Asscher is bereid te praten met informateur Tjeenk Willink, maar de PvdA-bezwaren tegen meeregeren staan nog steeds: het is niet logisch dat een partij die zó verloren heeft weer mee gaat doen en bovendien zou het beleid in een kabinet met VVD, CDA en D66 ‘rechtser’ zijn dan met alleen VVD en PvdA.
Asscher heeft veel vragen aan Klaver over de eisen die GroenLinks stelde. De PvdA-voorman noemt migratie een ingewikkeld probleem: ‘Het gaat mij er om dat je op een fatsoenlijke manier omgaat met die enorme uitdaging.’