Ruzie Nederland-Litouwen dwarsboomt slotverklaring Oekraïnetop
Ruzie tussen de Baltische staten en Nederland heeft ertoe geleid dat de jaarlijkse EU/Oekraïnetop het vandaag moet doen zonder de gebruikelijke slotverklaring. De Balten, onder aanvoering van Litouwen, eisten dat de verklaring zich positief zou uitspreken over een toekomstig EU-lidmaatschap van Oekraïne. Nederland kon daar niet mee akkoord gaan.
De Nederlandse kiezers verwierpen in een raadgevend referendum het EU/Oekraïneverdrag. Om de Nederlandse politiek vervolgens zover te krijgen dat ze toch in kon stemmen met dat verdrag, moesten alle 28 EU-lidstaten op 15 december 2016 plechtig verklaren dat dit verdrag niet leidt tot EU-lidmaatschap. Alleen zo kon premier Mark Rutte uiteindelijk steun voor het verdrag krijgen van Tweede en Eerste Kamer.
Toetreding EU
Voor Rutte en minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) kon er dan ook geen sprake van zijn dat – zoals tot nu toe gebruikelijk op EU/Oekraïnetoppen – in de verklaring opnieuw positief gesproken zou worden over de wens van Oekraïne om toe te treden tot de EU. Nederland kon wel akkoord gaan met een verklaring waarin positieve dingen zouden staan over het verdrag, de visumliberalisatie voor Oekraïners (die afgelopen maand inging) en het verlengen van de sancties tegen Rusland.
Er mocht zelfs iets in staan over de toekomstige relatie met EU, als daarbij maar duidelijk verwezen zou worden naar het besluit van december. Dit was onvoldoende voor Litouwen, gesteund door Estland en Letland. In het conflict kozen Frankrijk en Duitsland de kant van Nederland. Toen de impasse bleef, besloten de EU-landen dan maar helemaal af te zien van een verklaring.
Geen slotverklaring
Een topontmoeting zonder slotverklaring is zeer ongebruikelijk. Nederland, Frankrijk en Duitsland leggen de schuld hiervan bij de Balten. Op een persconferentie in Kiev zei EU-Raadspresident Donald Tusk dat wat hem betreft de sleutelzin in het EU/Oekraïneverdrag nog steeds is dat Oekraïne ‘Europese aspiraties’ heeft: ‘De Europese Unie verwelkomt de Europese keuze van Oekraïne.’ De Oekraïense president Petro Porosjenko sloot zich hierbij aan: ‘Oekraïne zal hierover geen enkel compromis accepteren.’
