We gaan nog een record breken

Het schiet weliswaar op met de formatie, maar vóór het herfstreces hoeven we geen witte rook te verwachten. D66-leider Alexander Pechtold liet zich vandaag ontvallen dat hij het gevoel heeft dat het einde van de formatie in zicht is. Hij voegde daar wel aan toe dat 'er nog het nodige te doen is', 'maar het tempo zit er wel in'. Het is vrijwel zeker dat de huidige kabinetsformatie de langste ooit wordt. Het huidige record van 208 dagen stamt uit 1977 en staat op naam van het kabinet-Van Agt. Als er op 9 oktober nog geen nieuwe regering is, wordt dat record verbroken.

Ingewijden bij de formerende partijen verwachten dat de nieuwe regering pas na het herfstreces aantreedt. Jack de Vries, oud-staatssecretaris en spindoctor van het CDA, verwacht dat ook. 'Frits en ik zaten op 3 en 4 oktober in onze weddenschap, hier in deze studio. Dat gaan we niet halen, zijn de geluiden van deze week. Het zal toch pas rond het herfstreces worden van de Tweede Kamer.'

Als VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het financiële plaatje rond hebben moet het nog worden doorgerekend door het Centraal Planbureau. De Vries: 'De ervaring leert: dat krijg je dan terug, dan zitten er weer tegenvallers in. Dan moet je nog weer een nieuwe berekening maken, ben je weer vijf dagen verder. Kortom: we gaan een record breken.'

Teleurstellingen

Er klonk de afgelopen dagen in politiek-Den Haag het nodige gemor over de lange tijd die de formatiepartners nodig blijken te hebben. De Vries: 'De vraag is: waarom is deze nieuwe coalitie zo heel streng voor zichzelf naar de toekomst, terwijl de Kamer er eigenlijk niet om vraagt?' Zelf denkt hij dat de partijen de lasten niet willen doorschuiven naar de toekomstige generaties. 'Alleen, je moet wel oppassen dat je niet straks een nieuwe coalitie van teleurstellingen wordt: je hebt én irritatie - 'het duurt zo lang' - maar bovendien: er zijn allemaal verwachtingen. Bij defensie, onderwijs, zorg, noem het allemaal maar op. Als het overal minder wordt, heb je ook daar - toch niet handig zo vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen - de teleurstellingen in de samenleving meteen al te pakken.'

En vlak de provinciale verkiezingen niet uit, waarschuwt VVD-prominent en communicatiespecialist Frits Huffnagel. 'Het is een heel krappe meerderheid: in de Tweede Kamer één zetel en in de Eerste Kamer één zetel. In 2019 zijn er weer Provinciale Statenverkiezingen en dan een paar maanden later verkiezingen voor de Eerste Kamer. Je hebt dus dikke kans - want meestal worden regerende partijen niet beloond door de kiezer - dat in mei, juni 2019 dit kabinet de meerderheid in de Eerste Kamer verliest. Dan is het de vraag: hoelang gaat het dan nog verder?'