De bruine rand van de Duitse Energiewende
Met de Energiewende wil bondskanselier Angela Merkel Duitsland voorop laten lopen in de strijd tegen klimaatverandering. Daarmee haalt ze de wind uit de zeilen van politieke tegenstanders zoals de Groenen. Zou je denken. Maar een van de smerigste plekken in Europa ligt op 30 kilometer van onze oostgrens.
Als de regen ophoudt blijven de druppels water uit de lucht vallen. Aan de rand van de Grazweiler bruinkoolmijn, zo’n 30 kilometer van Roermond, staan de sproei-installaties aan. De kleine waterdruppels moeten ervoor zorgen dat het fijnstof dat omhoog waait uit de kilometers brede en lange mijn zich niet te ver verspreidt. Maar fijnstof is niet het enige probleem. ‘Deze bruinkoolmijnen in Noordrijn-Westfalen zijn de grootste bron van CO2-emmissie in Europa,’ zegt Peter Loomans. Hij is chemisch technoloog en klimaat-activist.
De productie van bruinkool is een smet op de grootschalige poging van de Duitse regering om over te stappen naar duurzame energie. En met de geplande sluiting van alle kerncentrales in het land neemt het belang van bruinkool in de energiemix alleen maar toe.
De bruinkolen hebben ook invloed op de verkiezingen van aankomende zondag in Duitsland. Of eigenlijk op de coalitiebesprekingen na de verkiezingen. De Groenen willen zo snel mogelijk een einde maken aan de winning van bruinkool. De verwachte winnaar, de CDU van bondskanselier Merkel, heeft nog niet zo’n haast. Een lastig punt als Merkel straks op zoek gaat naar een coalitiepartner.
Dat de mijn voorlopig nog niet gaat sluiten wordt duidelijk in het spookstadje Immerath. Het ligt net aan de andere kant van de snelweg van de mijn. Maar de snelweg zal nog dit jaar verdwijnen en dan zal de grond onder het dorp afgegraven worden. Inwoners zijn er niet meer in het stadje en de helft van de huizen ligt al tegen de grond. Zelfs de begraafplaats is leeggehaald, op een paar graven na.
Ondanks toenemende protesten, waar ook Loomans aan deelneemt, lijkt de eigenaar van de mijn, energiereus RWE, trots op het werk in de mijnen. Aan verschillende kanten van het grote gat in de aarde zijn uitzichtpunten gemaakt. Aan de relingen zitten hangsloten waarop geliefden elkaars naam hebben geschreven. Het blijkt een populaire plek voor dagjesmensen te zijn. Duitse mannen van gepensioneerde leeftijd staan met grote camera’s foto’s te maken van de Garzweilermijn. ‘Het ziet er mooi uit en is er indrukwekkend,’ zegt een van de bezoekers, ‘maar het is ook een verschrikkelijke vernieling van het landschap en de cultuur met de dorpen die verdwijnen. Ik ben ervan overtuigd dat als we zon- en windenergie gaan opwekken we best zonder de bruinkolen kunnen.’
Loomans bevestigt dat. ‘Een groot deel van de energie die ze in Duitsland produceren is bestemd voor de export. Het gaat naar Frankrijk, Nederland, België en daar wordt leuk geld mee verdiend. Voor de Duitse consumptie hebben ze een groot deel niet nodig.’
