Dijkhoff volgt Hennis tijdelijk op

Hennis trad dinsdag af naar aanleiding van het fatale mortierongeluk in Mali, waarbij twee Nederlandse militairen het leven lieten. Dijkhoff is in het kabinet al staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Voor minister van Defensie Hennis was aftreden eigenlijk al onvermijdelijk toen zij het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over Mali onder ogen kreeg, zegt ze tegen politiek verslaggever Jaap Jansen.

Hennis kondigde haar aftreden als Defensieminister gisteravond aan tijdens het debat over Mali in de Tweede Kamer. Ze moest zich verantwoorden voor de fouten rond het dodelijke mortierongeluk in Mali. Afgelopen week kwam de Onderzoeksraad voor Veiligheid met een bijzonder kritisch rapport over het ongeluk in Mali waar twee militairen om het leven kwamen en een militair zwaargewond raakte. De Raad stelde vast dat Defensie de missie boven de veiligheid van Nederlandse militairen stelde. De publicatie van het rapport bracht de positie van Hennis aan het wankelen.

Hennis zei de politieke verantwoordelijkheid 'ten volle te nemen'. 'Het stopt hier vandaag. Ik stop als minister van Defensie', zei Hennis, die zich gedurende het debat fel verdedigde. Éigenlijk was voor haar bij het lezen van het rapport al duidelijk dat terugtreden de enige optie was. 'Je moet het nog even internaliseren en je probeert recht te doen aan bepaalde aspecten. Er woedde een storm in mijn hoofd en dat heeft u duidelijk gezien in mijn reacties.'

Naast Hennis stapt ook Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp op wegens het rapport. Een 'helder statement', zegt Hennis tegen politiek verslaggever Jaap Jansen. 'Handelen, maar ook niét handelen heeft geleid tot een situatie waarin mensen zijn overleden en dat is onverteerbaar. Daarvoor neem ik mijn politieke verantwoordelijkheid en hij moet zijn beslissing zelf toelichten. Ik ben ervan overtuigd dat niemand binnen Defensie willens en wetens marchandeert met de veiligheid en gezondheid van collega's.'

Gitzwarte dagen

Hennis begon haar betoog door vast te stellen dat het 'gitzwarte dagen zijn voor iedereen die betrokken is, iedereen die zich betrokken voelt'.

De conclusies uit het onderzoek van de OVV kwamen hard aan bij haar, maar ze wilde geen afbreuk doen aan de conclusies in het rapport. 'Ik vraag me steeds af: wat had ik kunnen doen om dit drama te voorkomen?'

Bovendien erkent Hennis dat ze niet goed reageerde na de publicatie van het rapport. Haar optreden, geeft ze toe, was 'knullig'.

Tijdens het debat gaf ze meerdere keren aan geen afbreuk te willen doen aan het rapport van de OVV en dat ze alle conclusies uit het onderzoek overneemt.

Rutte: zware dag voor nabestaanden

Premier Rutte begon zijn reactie op het vertrek van Hennis door te benadrukken dat het een zware middag en avond was, 'niet in de laatste plaats voor de nabestaanden van de omgekomen militairen die dit debat mogelijk gevolgd hebben'.

De minister voerde het debat waardig, aldus de premier, die het besluit om op te stappen respecteert.

'Ik heb in de afgelopen kabinetsperiode bijzonder goed met haar kunnen samenwerken. Een goede collega. Ik heb met mijn eigen ogen kunnen zien met hoeveel passie en betrokkenheid zij werkte voor de mannen en vrouwen van de Nederlandse krijgsmacht', zei Rutte.

Ook bedankte Rutte Middendorp 'voor alles wat hij in de afgelopen jaren als militair en zeker ook in zijn laatste functie voor Nederland heeft gedaan'.

Rutte vindt het belangrijk dat de aanbevelingen van de Onderzoeksraad snel ter hand worden genomen. 'Ik begon met de nabestaanden en eindig met de nabestaanden, want ik realiseer dat het ook voor hen geen gesloten boek is.'

Respect

ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers heeft respect voor de manier waarop Hennis zichzelf verdedigde, laat hij weten in een reactie. 'Dat ze hier naar de Kamer is gekomen en haar verhaal heeft gedaan en uiteindelijk haar consequenties heeft getrokken, daar heb ik respect voor.'

Of Hennis terug kan keren in een nieuw kabinet weet Segers niet. 'Dat is niet aan mij.'

VVD-Kamerlid Han ten Broeke vindt het niet gepast om 'op een avond als vanavond over zulke zaken te speculeren'. Hij noemt het een moedig besluit dat de minister haar ontslag indient. 'Ik heb ook diep respect voor de manier waarop ze zich in de Kamer heeft verdedigd.'

Ten Broeke roemt het loyaliteitsgevoel van Commandant der Strijdkrachten Middendorp dat uitgaat van diens besluit op te stappen. 'Het geeft aan de enorme loyaliteit die hij voelt voor zowel de politieke leiding als ook de verantwoordelijkheid naar zijn organisatie.'

Enige juiste besluit

Raymond Knops van het CDA denkt dat Hennis een juist besluit heeft genomen, 'hoe pijnlijk dat voor haarzelf ook is'.

Ook PVV-leider Geert Wilders denkt dat opstappen de enige juiste keuze was. Wilders denkt niet dat er voor Hennis een plek is in een nieuw kabinet. 'Misschien over een aantal jaren. Maar het zou heel raar zijn als ze nu terecht haar verantwoordelijkheid neemt en vervolgens over een paar weken weer op het bordes staat. Dat lijkt me geen logische stap.'