'Behandeling Groningers nationale schande'

Van Tongeren wil dan ook dat premier Mark Rutte dinsdag naar de Kamer komt, als het debat plaatsvindt over de gaswinning in Groningen. 'Ik dach in het begin ook: gooi er een paar honderd miljoen tegenaan - het zijn vijf- tot tienduizend mensen en dan is het klaar. Maar het zijn 150.000 mensen waarbij het huis of afgebroken óf verstevigd moet worden. Wat die mensen vooral sloopt is de onzekerheid: je kinderen gaan 's avonds naar bed en je voelt je niet veilig. Je brengt je kinderen naar school en je vraagt je af of het wel veilig is.'

En dat voor het zestiende welvarendste land ter wereld, verzucht Van Tongeren. Een schrale troost: minister Eric Wiebes van Economische Zaken liet vanmiddag weten dat hij verwacht later dit kwartaal de knoop door te hakken over de vermindering van de gaswinning op korte termijn, zei hij na de wekelijkse ministerraad, in gesprek met politiek verslaggever Laurens Boven. Het is een bureaucratisch bouwwerk geworden waar niemand de weg in weet.'

Het kabinet ziet de gaswinning als een gezamenlijk probleem, waarbij op korte termijn gestreefd wordt naar 'vermindering van het winningsniveau'. Dat botst niet met het regeerakkoord, zegt Wiebes. 'Daarin wordt een verwachting uitgesproken van 1,5 miljard kuub minder. Maar ik zie het wel degelijk als de opdracht van het regeerakkoord om te kijken of dat meer kan. Hoeveel? Als ik daar het antwoord op had, hoefde ik dat ingewikkelde onderzoek niet te doen. Maar ik hoop in het eerste kwartaal wel een idee te hebben over hoeveel het in deze periode naar beneden kan.'

Heel boos

Premier Mark Rutte beloofde op zijn beurt dat er binnen twee weken eindelijk een schadeprotocol zal zijn, waarin wordt vastgelegd hoe gedupeerden van de Groningse aardbevingen tegemoet gekomen kunnen worden. Daarmee komt de premier onder meer tegemoet aan ombudsman Reinier van Zutphen, die onlangs liet weten dat hij 'heel boos' is over het uitblijven van een protocol. 'We schreven vorig jaar al een brief aan de formateurs waarin stond dat de overheid zelf de schade-afhandeling ter hand moet nemen. En dat gebeurt niet.'

Beschamend, meent ook GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren. 'We laten een groep Nederlanders onwaarschijnlijk in de Groningse klei zakken. Er zit geen enkele vooruitgang op, voornamelijk omdat het een miljardenbusiness is: de heren houden elkaar tot nu toe de hand boven het hoofd. We hebben Nederlandse wetgeving: als ik schade aan jou berokken, moet ik gewoon betalen, als Shell en Exxon aan een hele grote groep schade veroorzaakt moet er ook gewoon betaald worden.'

Bezuinigingen

Minister Wopke Hoekstra van Financiën weet nog niet of de verwachte derving van 2 miljard euro aan inkomsten bezuinigingen noodzakelijk maakt. 'Het maakt heel veel uit hoe het op dat moment gaat met de stand van de economie en van de mate van winning op dat moment. Daarom vind ik het echt verstandig om het in de juiste volgorde te doen: eerst Wiebes de gelegenheid geven om meters te maken op het dossier en daarna, indien nodig, praten over de consequenties voor de financiën van het hele kabinet.'

Terug naar nul

Volgens het kabinet is de veiligheid leidend bij de besluiten over hoeveel er gewonnen wordt en niet de inkomsten voor de staat. Ook de leveringszekerheid was daarbij altijd een belangrijke factor. 'Ik probeer onder andere of grootverbruikers kunnen overstappen op een ander type gas, dat niet uit een Groningenveld komt. Ook ben ik met buitenlandse collega's in gesprek. We hebben exportcontracten en we proberen het volume in Groningen zoveel mogelijk te verminderen, om het uiteindelijk tot nul terug te brengen.'