In het buitenland zijn er flink wat Nederlanders met stemrecht. Van de circa miljoen Nederlanders die in het buitenland wonen is ongeveer de helft stemgerechtigd. Daarvan hebben er zich weer 58.000 aangemeld om echt te kunnen stemmen, aanzienlijk meer dan de 16.000 die zich aanmeldden voor het vorige referendum over Oekraïne. Bij dat referendum stuitten 'buitenlandse' kiezers op allerlei problemen en ook nu staan lang niet alle seinen op groen.
Minder stembureaus
De stembiljetten moeten namelijk vanuit Den Haag worden verstuurd en worden ingeleverd bij een stembureau. Maar onder meer door problemen bij lokale posterijen loopt die verzending van biljetten vertraging op. Bovendien is een nieuwe wet die het stemmen soepeler moet laten verlopen nog niet van kracht en daalde het aantal stembureaus op Nederlandse ambassades in het buitenland van 22 naar 15.
Permanente registratie
Eelco Keij, belangenbehartiger voor Nederlanders in het buitenland, hoort vooral negatieve signalen uit landen waar geen stembureaus meer zijn, maar hij ziet ook verbetering. in april is namelijk een permanente registratie ingesteld: 'Dus als je je nu als Nederlander registreert, dan ben je geregistreerd voor alle toekomstige verkiezingen waarbij je mag stemmen.' De stempas die je dan automatisch krijgt, kan op basis van het nieuwe wetsvoorstel dan eerder worden toegestuurd en dat is heel positief volgens Keij.
Maar de zes weken registratie blijft een probleem, zegt Keij. 'Als je nu als Nederlander wilt stemmen en je stond nog niet in het permanente register, dan ben je veel te laat. En die deadline zal altijd killing blijven.' Zo lang het digitaal nog te onveilig is, zal de zaak niet worden opgelost, denkt Keij: 'In de praktijk is gebleken dat er nog allerlei foefjes mee gedaan kunnen worden vanuit andere landen. Voor het terugtraject naar Nederland of naar het stembureau in de buurt blijf je afhankelijk van lokale posterijen.'
Volmacht
En tot slot wordt volgens Keij te weinig benadrukt dat je via volmacht kunt stemmen. Je kunt dus iemand in Nederland voor je laten stemmen terwijl je in het buitenland woont. 'Daarmee omzeil je grotendeels het systeem.'