'Het kabinet wil de nieuwe wet heel graag invoeren', zegt politiek verslaggever Jeroen Stans. 'Maar als de meerderheid nee zegt en het kabinet trekt zich niets van die stem aan, dan creëert het waarschijnlijk een nieuwe storm zoals we die ook hebben gezien bij het Oekraïne referendum.' Rutte kiest zijn woorden daarom heel zorgvuldig en geeft een heel formeel antwoord.
Lees ook:: Groter aandeel tegen bij ontkoppeld referendum
Reactie kabinet
De minister-president vindt het jammer dat er meer tegenstemmers zijn dan voorstemmers. 'Als dat zo blijft, de wet op het raadgevend referendum ons verplicht om dan opnieuw de Wiv-wet te heroverwegen.' Hij zegt teleurgesteld te zijn in de uitslag maar deze wel te gaan respecteren. 'Ik respecteer de soevereiniteit van de kiezer en we gaan de wet opnieuw wegen.' Volgens Stans is dat antwoord overigens geen handreiking naar de kiezer. 'Dat is het kabinet gewoon verplicht.'
Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) sluit zich hierbij aan. Ze gaf toe dat de uitslag die zich nu aftekent een teleurstelling is voor het kabinet. 'De nee-stemmers hebben een signaal afgegeven. Dat betekent dat het kabinet met die tegenstem aan de slag moet bij het wegen wat deze uitslag nu precies betekent', zei de minister.
Kees Verhoeven over de knie
Het kabinet is zo voorzichtig, denkt Stans, omdat ze bang zijn anders ongelukken te veroorzaken. 'Dat zagen we vandaag bij Kamerlid Kees Verhoeven van D66', vertelt Stans. 'Hij ging vandaag heel hard de mist in. Twitterde vrolijk dat door de 4 procent blanco stemmers er geen meerderheid is tegen de nieuwe wet.' Vervolgens ging Verhoeven online over de knie. 'Zelfs de Kiesraad corrigeerde hem in een tweet. Want de meeste stemmen gelden, ongeacht het aantal blanco stemmen. Verhoeven zei me later dat dat een onhandige actie van hem was en hij doet er nu voorlopig het zwijgen toe doet.'
Opkomst #wiv- referendum boven de 50%. Voor staat op 47.2%, tegen op 48.9%. Omdat 4% blanco stemt, is er geen meerderheid.
— Kees Verhoeven (@KeesVee) 22 maart 2018
Deze betrokken maar verdeelde uitslag laat zien dat de in het regeerakkoord afgesproken evaluatie hoe dan ook van grote waarde is.https://t.co/TibGzGDNVZ pic.twitter.com/hMMgjkom1n
De Wet raadgevend referendum laat zich niet expliciet uit over vraag wanneer sprake is van een meerderheid. Volgens Kiesraad is sprake van meerderheid tegen de wet als, bij voldoende opkomst, percentage kiezers met geldige stem tegen hoger is dan percentage geldige stemmen vóór.
— Kiesraad (@Kiesraad) 22 maart 2018
Coalitiepartner CDA
Sybrand Buma was eerder heel uitgesproken over een mogelijke negatieve uitslag van het referendum. De nee-stem zou genegeerd moeten worden. 'Ja en die woorden herhaalt hij vandaag niet meer', zegt Stans. Hij wil die wet nog wel heel graag hebben, maar zegt nu dat het kabinet aan zet is en de uitslag is nog niet definitief is. 'Dat is een politieke variant van verstoppertje spelen.'