Een van de bronnen van politiek verslaggever Laurens Boven zegt dat dit geen kwestie is van oppositie versus coalitie, maar van Kamer versus kabinet. Gisterochtend staken de vier coalitiepartijen en onder meer PvdA, GroenLinks en SGP de koppen bij elkaar om een flink aantal wijzigingsvoorstellen op te stellen. Het is nog work in progress en het ligt ongetwijfeld behoorlijk gevoelig. En leuk vinden de betrokken fracties het ook niet dat de samenwerking is uitgelekt, meldt Boven.
Minister besluit
De bezwaren van de fracties betreffen de duur van de wet, maar vooral ook de vraag wie de bevoegdheid heeft om een noodverordening in te stellen, zegt Boven. 'Die worden nu door voorzitters van de Veiligheidsregio's genomen, maar in de nieuwe wet besluit de minister daarover. Dat betreft grote maatregelen uit de eerste coronagolf, zoals gebiedsverboden en sluiting van horeca.'
Luister terug | Corona-spoedwet flink onder het mes
In het wetsvoorstel is onder meer opgenomen dat de minister een ministeriële regeling kan uitvaardigen waar het parlement in principe niet over stemt. Maar het beperken van grondrechten is nou juist een bevoegdheid van de wetgever - het parlement, menen staatsrechtdeskundigen en Kamerleden. De gesprekken lopen nog, weet Boven. 'De indruk die ik nu heb is dat ze zoeken naar een manier om erover te stemmen zonder dat het heel veel extra tijd gaat kosten.'
Bekrachtigen zonder debat
Vorige week nog kwam de Leidse hoogleraar Staatsrecht Wim Voermans met het voorstel om het parlement een vorm van bekrachtigingsrecht te geven - een methode die gemeenteraden ook wel inzetten als zij moeten stemmen over een noodverordening. 'Bekrachtigen zonder debat is dan alles. Maar het dwingt de minister om contact te hebben met het parlement voordat zo'n noodverordening wordt uitgevaardigd.'
Lees ook | Newsroom | Coronawet
Hoewel het kabinet onderkent dat een dergelijke ministeriële regeling normaal gesproken normaal gesproken alleen bedoeld is voor uitvoeringsbesluiten, wordt die onontkoombaar geacht vanwege de gewenste snelheid in het systeem, zegt Boven. 'We zullen minister De Jonge vragen hoe hij erover denkt dat het parlement Kamerbreed werkt aan een andere procedure. Het kabinet zelf vindt dat deze procedure juridisch genoeg is afgedekt. Het is niet fraai, maar het kán.'
Slagkracht
Voor de democratische verhoudingen zou een aanpassing goed zijn, zegt Jan Brouwer, hoogleraar Algemene Rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen. Maar daar zit wat hem betreft wel een kantelpunt in. 'Een overheid moet in een crisissituatie ook slagkracht hebben, dus er zit ergens een omslagpunt waar je nog slagvaardig kunt optreden en waar je bent overgeleverd aan de invloed van het parlement.'
Inzetten van het bekrachtigingsrecht is een mogelijkheid om de legitimatie van een crisismaatregel meer te grondvesten op de wil van de volksvertegenwoordiging, zegt Brouwer. 'Het maakt ook dat de bevolking waarschijnlijk meer genegen is om zich te conformeren aan zo'n maatregel. Ik denk dat het verhaal van een handhavende overheid toch iets anders overkomt, omdat het besluit genomen is door mensen die burgers zelf gekozen hebben. En dat is toch het wezen van een democratie.'