Veel waardering voor opgestapte Asscher

In de Tweede Kamerfractie van de PvdA overheerst verdriet na het besluit van Asscher. Zijn fractiegenoten respecteren de 'moedige' stap, maar treuren er wel om. 'Ik denk dat Lodewijk in het belang van de partij de beslissing heeft genomen, en daar heb ik veel respect voor', zegt een tot tranen geroerde Henk Nijboer. 'Ik moet even bijkomen van de klap', zegt vicefractievoorzitter Lilianne Ploumen.

Ook premier Mark Rutte heeft inmiddels gereageerd, en wel via Twitter:

Dat het nieuws hard binnenkomt bij de partij is duidelijk, zegt politiek verslaggever Thomas van Groningen. 'Het is opvallend hoeveel respect mensen hebben voor de woorden die Asscher in zijn videoboodschap sprak. Wie hem gaat opvolgen, dat lijkt nog niet beklonken, er gaan allemaal namen rond. Ze staan in de peilingen nu op 12 zetels, dus de vraag is: hoeveel erger kan het nog? De namen van Lilianne Ploumen, Ahmed Marcouch en Ahmed Aboutaleb gaan rond, of Kati Piri.'

Bom onder kabinet

Het is onbegrijpelijk dat Asscher niet eerder liet zien dat hij de boodschap had begrepen, zegt Jurjen van den Bergh, politiek commentator en directeur bij campagnebureau De Goede Zaak. 'En dan is dit wel de logische consequentie. Hij legt nu wel een bom onder het kabinet, maar zijn opvolger zal hier niet door besmet zijn, evenals zijn woordvoerder in de Kamer. Maar ik denk dat de kans dat het kabinet aftreedt behoorlijk veel groter geworden is.'

Asscher heeft geen goed stevig verhaal kunnen belichamen, waar nu wel behoefte aan had kunnen zijn, zegt Van den Bergh. 'Het is ook weer een kans en je ziet bij het CDA hoe snel het kan gaan als je een zwakke leider vervangt. Ik hoorde zelfs speculaties dat mensen Samsom wilden terughalen uit Brussel. Maar ik denk dat de kans groot is dat het iemand wordt uit de huidige Tweede Kamerfractie. Gijs van Dijk is een interessante, maar die had je dan eigenlijk eerder moeten brengen. Hij is wel een echte vechter.'

Ministerraad

Op een speciaal ingelaste ministerraad sprak de ministerploeg dinsdagavond opnieuw over de toeslagenaffaire. Volgens de premier was het een ‘goede vergadering’. Hij belooft deze vrijdag een antwoord op het snoeiharde rapport van de commissie Van Dam. Daaruit bleek in december dat de rechtstaat is geschonden.

Volgen Rutte heeft het 'dramatische' rapport genoeg aanleiding gegeven voor de politiek om zich te schamen. 'Er is ook nog een politieke vraag, daar kijken we later naar.' Zelf wil Rutte liever niet opstappen, zo vertelt politiek verslaggever Sophie van Leeuwen. 'Het is wel duidelijk dat Rutte wil aanblijven. Het lekte al uit dat aftreden te laat en symbolisch zou zijn volgens de premier. De grote vraag is echter wat de rest van de coalitie gaat doen.' De vraag is vooral hoe het CDA gaat reageren.

Luister ook | Kabinet zit er nog, maar voor hoe lang?

De 'olifant' ligt vrijdag op tafel

De partij van Pieter Omtzigt, één van de politici die vuistdiep in de zaak zit en zeer kritisch is op het handelen van de overheid, laat zich tot nog toe niet concreet uit over de zaak. 'Ze willen er nog niks over kwijt. Ze kijken of ze de VVD ook kunnen aanvallen op de toeslagenaffaire', volgens Van Leeuwen. Ook D66 en de ChristenUnie zijn fel op het overheidshandelen. 'Kaag legde de politieke vraag (het aftreden van het kabinet) al op tafel bij de pers, maar ze wil het zelf niet opblazen. Dat moet Rutte doen. Die moet zeggen: 'we stoppen ermee.' Die olifant ligt vrijdag op tafel.

Luister ook | Aangifte tegen vijf (oud-)bewindslieden in toeslagenaffaire