Informateur Mariëtte Hamer liet afgelopen week weten meer tijd nodig te hebben om haar eindverslag te schrijven, waarin ze voorstellen doet voor mogelijke coalities. Een coalitie met VVD, D66, CDA, PvdA en GroenLinks werd als voorbeeld genoemd door D66-leider Sigrid Kaag, maar stuit op weerstand bij VVD en CDA. Daar zien ze liever een formatiepoging met één van de twee linkse partijen, bevestigen betrokkenen. Volgens hen duurt de formatie door het linkse vastklampen onnodig lang.
Luister ook | Hoekstra over kabinet met GL en PvdA: 'Hamer moet eerst kijken naar andere opties'
Onlangs liet CDA-leider Wopke Hoekstra na een gesprek met de informateur weten dat hij een kabinet met twee linkse partijen 'niet voor de hand' vindt liggen. Rutte sloot zich daar later bij aan, volgens de VVD-leider staan de linkse partijen op een 'behoorlijke afstand'. Dat kwam beide politici op kritiek te staan van de fractievoorzitters van de linkse partijen. Volgens Jesse Klaver (GroenLinks) is 'bij voorbaat weglopen en zeggen dat je partijen te links vindt' ongepast in crisistijd. Ploumen (PvdA) riep Hoekstra op om te 'stoppen met nee zeggen'.
'Linkse partijen houden elkaar niet echt vast', viel eind maart te lezen in een uitgelekte notitie van toenmalig verkenner Kajsa Ollongren. Dat document werd toen vooral bekend door de woorden 'functie elders' over CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, maar volgens betrokkenen heeft de zinsnede over linkse partijen ook een groot effect gehad. Mogelijk houden linkse partijen elkaar nu steviger vast, omdat er veel kritiek vanuit de eigen achterban kwam toen die notitie uitlekte.
Luister ook | Op weg naar kabinet Efteling 1
Voorkeur
De partijen spreken openlijk geen voorkeur uit voor welke linkse partij ze graag aan tafel hebben. Toch wordt daar achter de schermen bij VVD en CDA over gespeculeerd. 'We vermoeden dat het met GroenLinks in deze situatie makkelijker onderhandelen is', zegt een betrokkene. De PvdA pleit in haar verkiezingsprogramma voor een flinke lastenverzwaring voor het bedrijfsleven, volgens de doorrekening van het Centraal Planbureau gaat het om bijna 42 miljard euro. Dat stuit op weerstand bij de rechtse partijen.