'Fascisme is levendiger dan ooit'

En dat terwijl Knegt in eerste instantie dacht dat de term 'fascisme' in de breedste zin van het woord iets ongrijpbaars was. 'Eigenlijk als een stuk gladde zeep', vertelt hij. 'Maar het is te definiëren aan de hand van vier kernelementen. Nationalisme en populisme zijn de gebruikelijke elementen, maar daarnaast heb je ook een vorm van revolutionair elan én het streven naar de wedergeboorte van het vaderland. Na een periode van achteruitgang en decadentie of iets dergelijks.'

Knegt benadrukt daarbij dat fascisme iets totaal anders is dan rechts en extreemrechts. 'Het wijkt vaak op een aantal punten af', vervolgt hij. 'Wat je bijvoorbeeld bij een partij als de PVV ziet is dat het nationalisme en populisme sterk aanwezig zijn, maar het ontbreekt ze aan dat revolutionaire. Op basis daarvan vallen er een hele hoop hedendaagse voorbeelden af, maar zeker niet allemaal.'

Geweld

In zijn boek heeft Knegt de bewuste keuze gemaakt om geweld niet mee te nemen, ondanks dat geweld en fascisme vaak hand in hand lijken te gaan. 'Uiteindelijk denk ik dat geweld zeer belangrijk is in deze kwestie en dat het goed bij fascisme past, zoals boter en brood', stelt hij. 'Maar die kunnen ook los worden geconsumeerd. Fascisme was aantrekkelijk voor heel uiteenlopende groepen in de maatschappij. Van jonge, gewelddadige mannen zoals voetbalhooligans tot gepensioneerden en intellectuelen. Mensen die zelf niet veel met geweld hadden konden toch aanhanger worden van de fascistische bewegingen, dus het was niet een vereiste.'

Luister ook | Een goede leider is ook kwetsbaar