15:40 | VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans wil 'van elk van de bewindspersonen uit het kabinet een planning krijgen van wat wij wanneer kunnen verwachten'. Dat zegt ze in het debat over de regeringsverklaring. Veel plannen uit het coalitieakkoord zijn, in sommige gevallen onder het mom van een nieuwe politieke bestuur, nog niet ver uitgewerkt. Daar komen nog uitvoeringsplannen voor. Hermans wil 'zo snel mogelijk' duidelijkheid over het tijdspad van die plannen.
15:30 | VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans wil van het kabinet voorstellen horen om te voorkomen dat groepen mensen er financieel op achteruitgaan. De coalitiepartijen hebben volgens haar afgesproken dat het nieuwe beleid tot een 'evenwichtig en positief koopkrachtbeeld' moet leiden. Maar dat ziet zij niet terug in recente koopkrachtcijfers van het Centraal Planbureau (CPB) en het Nibud.
Hermans werd in het Tweede Kamerdebat over de regeringsverklaring aangesproken op berekeningen van het Nibud die erop wijzen dat veel huishoudens dit jaar fors minder per maand te besteden hebben. Dat komt vooral door de gestegen energierekening, maar ook doordat de dagelijkse boodschappen duurder zijn geworden.
Vooral over de koopkracht van ouderen maken veel partijen zich zorgen. Daarom is er veel onvrede in de Kamer over het plan van het nieuwe kabinet om het minimumloon en de bijstand stapsgewijs met 7,5 procent te laten stijgen, maar de AOW daarvan uit te zonderen.
Hermans erkent dat de Nibud-cijfers laten zien dat vooral ouderen 'door het ijs zakken', mede doordat veel pensioenen nog altijd niet niet meestijgen met het prijsniveau. 'Daar moet een oplossing voor komen', vindt de aanvoerder van de grootste regeringspartij in de Tweede Kamer. Maar dat betekent niet dat zij nu bereid is de ontkoppeling van de AOW los te laten.
Op vragen van PvdA-leider Lilianne Ploumen gaf Hermans aan dat het verder verhogen van de ouderenkorting een andere manier is om ervoor te zorgen dat ouderen genoeg te besteden hebben. Maar ze benadrukt steeds dat het doel belangrijker is dan het middelen.
14:30 | Het kabinet moet 'echt iets' presenteren om op lange termijn met het coronavirus om te gaan. Dat zegt VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans in het kabinet over de regeringsverklaring en het coalitieakkoord. In dat akkoord staat nog weinig over de corona-aanpak.
Maar in de nieuwe fase in de pandemie is het volgens Hermans wel nodig 'alles op alles' te zetten om mensen die zich aan de regels houden 'niet meer te beperken dan strikt noodzakelijk'. De vraag is daarbij wat de liberaal betreft: 'Wat kan er wel en hoe kan dat veilig.' Op het gebrek aan een langetermijnstrategie kreeg het vorige kabinet, bestaande aan dezelfde coalitiepartijen, flinke kritiek van de oppositie.
Al eerder werd aangekondigd dat het kabinet begin dit jaar met zo'n langetermijnvisie komt. Zorgminister Ernst Kuipers gaf aan naar een manier te zoeken om met het virus te leven, omdat corona voorlopig niet meer weggaat.
12:40 | Geert Wilders wil een motie van wantrouwen indienen tijdens de eerste termijn. Afgezien van Wybren van Haga (Groep Van Haga), Joost Eerdmans (JA21) en Caroline van der Plas (BBB) steunt niemand dit verzoek.
12:25 | Zowel Jesse Klaver als Sylvana Simons vraagt Kamervoorzitter Bergkamp op te treden tegen Wilders. Pieter Omtzigt verwijt Bergkamp een scheidsrechter te zijn die wel foei zegt, maar geen kaarten uitdeelt.
12:15 | CDA-fractievoorzitter Heerma wijst erop dat uitgesproken woorden in de praktijk gevolgd worden door persoonsbeveiliging van de persoon in kwestie. Wat Wilders 'een vieze en valse insinuatie' van het CDA noemt.
12:10 | Kamervoorzitter Bergkamp vraagt nu echt 'het te hebben over de regeringsverklaring. Het krijgt een sfeer, het is niet het debat dat we moeten willen. Laten we nu het debat weer terugbrengen naar de inhoud.' Hermans, Paternotte, Klaver en Ploumen vallen over Wilders' aantijgingen dat die partijen 'veroordeelde terroristen' of familieleden daarvan emplooi geven.
11:50 | Een felle discussie ontspint zich tussen Geert Wilders en onder andere Farid Azarkan en Jesse Klaver over dubbele nationaliteit die volgens Wilders niet samen gaat met loyaliteit aan Nederland. Kamervoorzitter Vera Bergkamp merkt op dat Wilders weliswaar recht van spreken heeft, maar dat een aantal collega's er niet bij zijn en zich niet kunnen verdedigen. Bergkamp vindt dat er respectvoller gesproken moet worden over democratisch gekozen collega's.
11:25 | 'Daar zitten ze dan', begint PVV-leider Geert Wilders die meteen geïnterrumpeerd werd door D66-fractievoorzitter Paternotte die excuses verwacht van Wilders omdat hij suggereerde dat de nieuwe Justitieminister Yeşilgöz hem 'het liefst onder het gras wil zien verdwijnen'.
'In geen honderdduizend jaar excuses' reageert Wilders die het belachelijk vindt dat iemand van Turkse afkomst minister van Justitie kan worden. Ook VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans vindt excuses op zijn plaats. Het wordt Wilders vooral aangewreven dat hij geen contact heeft gezocht met Yeşilgöz na zijn tweet. Hermans noemt dat laf, ook CDA-fractievoorzitter Heerma vindt het geen pas geven om de Justitieminister af te rekenen op haar dubbele nationaliteit die zij volgens Wilders weigert in te leveren.
Wilders blijft erop hameren dat hij het absurd vindt dat de VVD 'een veroordeelde terrorist', een oud-lid van de Hofstad-groep, in dienst heeft genomen. Zonder zijn medeweten. JA21-voorzitter Joost Eerdmans zegt daar verbaasd over te zijn. 'Nalatigheid', noemt hij het.
PVV-leider Geert Wilders gaat deze week praten met minister Dilan Yeşilgöz (Justitie), nadat hij eerder een tweet stuurde waarin hij haar Turkse afkomst hekelt. 'Een VVD-er van Turkse afkomst op Justitie. En nu maar hopen dat ze mijn beveiliging niet opheft want het liefste zien ze me natuurlijk onder het gras verdwijnen', twitterde de PVV-leider op 30 december vorig jaar.
Liveblog gaat verder onder de Tweet
Vanaf moment 1 gaan het niet over de inhoud, maar over een tweet van Wilders over de nieuwe minister van justitie. Interruptie van Jan Paternotte van @D66. Is dit het nieuwe elan? #RutteIV #regeringsverklaring @BNR
— Leendert Beekman (@LeendertBeekman) January 18, 2022
11:05 | Premier Rutte constateert in zijn regeringsverklaring dat de afgelopen twee jaar de spanningen in de samenleving zijn toegenomen. 'De onvrede sluimert. Alles ligt meer in onder een vergrootglas. De tegenstellingen zijn scherper. De onderlinge soliditeit is minder.'
Volgens Rutte is het zaak de democratische rechtstaat te beschermen, hij roept iedereen op, ook de politiek, om te blijven werken aan sociale verbondenheid. 'Samen moeten we werken aan verdraagzaamheid.'
Rutte vindt dat de politiek een 'harde grens' moet trekken 'als de democratische rechtstaat moedwillig wordt geschaad. We moeten ons verzetten tegen iedere poging om maatschappelijke spanningen doelbewust verder aan te wakkeren', zegt hij over onder meer de positie van partijen als Forum voor Democratie in het coronabeleid.
Hij keurt het af als 'wanneer harde wetenschappelijke kennis wordt afgedaan als: ook maar een mening.' Ook mag men het 'niet normaal' gaan vinden om 'democratisch genomen besluiten te ondergraven'. Meerdere Forum-politici riepen in de Tweede Kamer op tot 'burgerlijke ongehoorzaamheid' als het aankwam op de coronaregels.
Tijdens de formatie zijn de formerende partijen te lang bezig geweest met de onderlinge verhoudingen, erkent premier Mark Rutte in de regeringsverklaring. Het is volgens hem 'niet goed' dat de formatie zo lang duurde en een 'stevige evaluatie' met 'kritisch zelfonderzoek' juicht hij dan ook toe. 'Het was een lang en moeizaam proces.'
10:15 | In de Tweede Kamer zijn dinsdagochtend acht nieuwe Kamerleden beëdigd. De plekken die zij nu innemen kwamen vrij, omdat Kamerleden van de coalitiepartijen toetraden tot het nieuwe kabinet.
Voor de VVD gaat het om Harry Bevers, Erik Haverkort, Hawre Rahimi en Ruud Verkuijlen. De D66-fractie verwelkomt Sjoerd Warmerdam en Steven van Weyenberg. Die laatste was al Kamerlid, en in het vorige kabinet korte tijd demissionair staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat.
Voor de fractie van het CDA werd Henri Bontenbal beëdigd, die al twee keer eerder een lege stoel bij zijn partij mocht opvullen. SP-Kamerlid Renske Leijten, die de commissie leidt die checkt of potentiële Kamerleden aan de voorwaarden voldoen om het ambt te bekleden, grapte dat zij en haar collega’s 'voor de derde keer hebben vastgesteld' dat Bontenbal 'Nederlander is', en daarom is goedgekeurd.
Stieneke van der Graaf keert terug in de fractie van de ChristenUnie, waar zij in de vorige kabinetsperiode ook al deel van uitmaakte. Voor haar kwam een plek vrij omdat Carola Schouten tot het kabinet toetrad.