Dat zegt Gwenda Nielen, directeur van Tilt. Tilt is een start-up die zich bezig houdt met de bestrijding van nepnieuws, onder meer in opdracht van de Nederlandse overheid. Het bedrijf monitort daarom desinformatie op sociale media, vooral in campagnetijd.
Volgens Nielen is het belangrijkste nepnieuws momenteel het in twijfel trekken van de integriteit van de gemeenteraadsverkiezingen door FVD-leider Thierry Baudet. Baudet deed dit weekend een oproep aan zijn kiezers om niet vervroegd te gaan stemmen. 'Dan blijft je stem een hele nacht en nog een nacht in een container. Je weet niet wat daarmee gebeurt', zegt Baudet, die waarschuwt voor 'schimmige praktijken.'
Nielen herkent hierin een strategie die eerder door Donald Trump werd ingezet en ook vorig jaar door FVD bij de landelijke verkiezingen. Doel is 'vertrouwen in democratisch proces te ondermijnen en FVD als enige partij te positioneren die fraude tegengaat en transparant is.'
‘Je hoeft geen trollen meer in te zetten’
Tilt ziet wel een duidelijke verschuiving in de wijze waarop dergelijke desinformatie verspreid wordt, van publieke naar meer gesloten online media. Telegram is bijvoorbeeld in opkomst als nepnieuwsbron. Die verschuiving wordt deels veroorzaakt doordat sociale mediaplatforms steeds effectiever optreden tegen trollen. Maar nepnieuws verspreiden via bijvoorbeeld Telegram 'is ook gewoon effectiever dan verspreiding via een botnet', aldus Nielen. 'Je hoeft ook geen trollen meer in te zetten, andere mensen doen het voor je.' Nepnieuwsverhalen worden in de eerste instantie verspreid binnen kleine, actieve groepen, waarvan de leden vervolgens via open sociale netwerken de boodschap verder verspreiden.
De Telegramgroep ‘Klokkenluiders voor Vrijheid’ vormt volgens Nielen een goed voorbeeld. Niet alleen heeft de groep meer dan 80.000 volgers, beheerders roepen ook regelmatig op verhalen te delen via andere sociale media of tegenstanders aan te vallen waardoor het effectieve bereik vele malen groter is. Zo kreeg een twitteraar die zich in harde woorden beklaagde over Russische vlaggen bij demonstraties tegen coronamaatregelen vorige week nog bijna 200 boze reacties over zich heen na een oproep in het Telegramkanaal.