Sinds het najaar is de asielinstroom groter dan normaal en is het centrum in Groningen regelmatig overbevolkt. Vorige week dreigden tientallen asielzoekers noodgedwongen in de buitenlucht te moeten slapen omdat voor hen geen plaats was in het centrum. En in de nacht van woensdag op donderdag moesten vijftig asielzoekers bijna de nacht doorbrengen op een stoel vanwege een gebrek aan voldoende bedden.
Meer weten over migratie binnen Europa? Beluister de shortcast Europa in Crisis | Migratie
Staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel en Migratie riep eerder al op om de tienduizend bedden die klaarstaan voor opvang van Oekraïners voorlopig maar voor de andere asielzoekers beschikbaar te maken. Vanwege de crisis in Ter Apel en de weigering van van sommige lokale overheden om opvangplekken te regelen, gaan er in de Tweede Kamer stemmen op om gemeenten te verplichten om asielzoekers op te vangen.
'Dwangmaatregel zou nederlaag zijn'
Tweede Kamerlid Don Ceder van de ChristenUnie ziet de eventuele verplichting als ‘een nederlaag’.
‘We hebben vanuit solidariteit altijd gezegd: als er sprake is van een crisis komen we als gemeenten samen en dan vangen we dat onderling op. Onderling maak je afspraken en draag je je verantwoordelijkheid. Een aantal gemeenten doet dat, maar een aantal andere gemeenten wil geen extra asielzoekers opvangen.’
Ceder denkt dat het daarom verstandig is om in de wet op te nemen dat in geval van crisis het Rijk gemeenten kan aanwijzen om asielzoekers op te vangen. ‘Dit is ook de wens vanuit de lokale overheden en de veiligheidsregio’s. Het liefste kom je er als gemeenten gezamenlijk uit. Maar is dat niet het geval zou dan het Rijk door middel van deze ‘noodknop’ een aanwijzing kunnen doen.’
'Wijs niet alleen met de vinger naar gemeenten'
Commissaris van de Koning in de provincie Noord-Holland, Arthur van Dijk, sluit zich daarbij aan. Hij vindt wel dat er te eenzijdig naar de gemeenten word gekeken. ‘We moeten niet vergeten dat we in 2015 en 2016 eerder zo’n crisis hebben gehad. Het was voor veel gemeenten echt aanpoten om dat voor elkaar te krijgen wat we nu ook willen. Toen kwam er voor een heel groot gedeelte geen asielzoekers en bleven veel gemeenten met de gebakken peren zitten. Dat is bij heel veel burgemeesters er wel ingeschoten.’
Van Dijk benadrukt dat ook voor de oorlog in Oekraïne het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) met problemen kampte. ‘Toen bleek al dat het COA het niet aankon. Er waren toen al te weinig mensen om de afspraken met gemeenten over de kosten, huisvesting en scholing te realiseren. Dus ik wil ook wel de gemeenten een beetje in bescherming nemen.’
'Rijk moet het goed regelen'
Mocht die dwingende maatregel er vanuit de centrale overheid komen vindt Van Dijk dat het Rijk dan echt ‘moet klaarstaan’. ‘Op dit moment zijn er meerdere departementen die daarbij betrokken zijn: Binnenlandse Zaken, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Volksgezondheid, Justitie. Ook enige coördinatie zou goed zijn. Ik zou ook een oproep willen doen aan de Tweede Kamer om te kijken hoe we dat in de toekomst beter met elkaar kunnen regelen.’