De Tweede Kamer moet nog groen licht geven, maar wat de Autoriteit kan en mag is grotendeels al vastgelegd in Europese wetgeving.
Zo mag de ATKM online platforms, zoals Twitter, Facebook en kleinere providers, bevelen terroristische of kinderpornografische content binnen een uur te verwijderen. Bij stelselmatige weigering volgt een boete die in de meest extreme gevolgen kan oplopen tot 4% van de jaaromzet van een bedrijf: in het geval van Meta meerdere miljarden euro’s.
De Autoriteit wordt een zelfstandige organisatie, met een driekoppig bestuur dat wordt benoemd door de minister van Justitie en Veiligheid. Dit bestuur bepaalt aan de hand van Europese en Nederlandse richtlijnen - welke content ‘terroristisch’ is. Ingewijden vertellen aan BNR dat de werving van kandidaten voor het bestuur al is gestart. Het eerste uitvoerende personeel is inmiddels aangenomen.
Ambtenaren durfden niet naar de zitting te komen
Alhoewel de ATKM zich in de eerste instantie exclusief richt op kinderporno en terrorisme wil Digitale Infrastructuur Nederland, spreekbuis van de onlinesector, dat de Autoriteit zich ook gaat bezighouden met het bestrijden van andere illegale content. 'Voor ons is het belangrijk dat de overheid op één en dezelfde manier optreedt tegen dit soort content', zegt directeur Michiel Steltman. De Autoriteit zou bijvoorbeeld verwijderbevelen van het Openbaar Ministerie of burgemeesters kunnen handhaven.
Burgemeesters worstelen de laatste jaren enorm met het bestrijden van online opruiing. De gemeente Bodegraven-Reeuwijk daagde Twitter vorige week nog voor de rechter omdat de berichtendienst tweets bleef verspreiden over een vermeend pedo-satanistisch netwerk in de gemeente. Ambtenaren durfden niet naar de zitting te komen, uit angst doelwit te worden van complotdenkers. De ‘avondklokrellen’ van 2021 werden vrijwel openlijk georganiseerd op sociale media, iets waar gemeentes meestal alleen achteraf tegen konden optreden.
De Vereniging Nederlandse Gemeenten wil daarom ook al langer dat de mogelijkheden om online opruiing aan te pakken worden uitgebreid. De VVD voegde zich vorige week bij dit koor toen Kamerlid Queeny Rajkowski een lans brak voor een online gebiedsverbod in een commissiedebat.
Bij een online oproep tot rellen, moet snel kunnen worden ingegrepen om escalatie te voorkomen.
— Queeny Rajkowski (@QueenyRaj) September 15, 2022
Daarom wil de VVD dat burgemeesters mensen kunnen dwingen om opruiende berichten te verwijderen door hen een 'online gebiedsverbod' opleggen.
Door snel ingrijpen, voorkomen we erger. pic.twitter.com/5RSLRTtHKL
Minister Dilan Yesilgöz van Justitie gaf toen aan al onderzoek te doen naar 'een voorziening waar burgemeesters terecht kunnen die willen dat bepaalde illegale online content van het internet wordt verwijderd.' Hoe daar precies uitvoering aan wordt gegeven wordt in het najaar bekend.
Volgens een justitiewoordvoerder zal de ATKM in ieder geval opereren binnen 'juridische kaders en wettelijke bevoegdheden die zij krijgt van het Nederlandse parlement' en zich daarom 'voorlopig alleen richten op het tegengaan van terroristische uitingen en kinderpornografie op het internet.'
‘Je weet nu al dat dit onder vuur komt te liggen’
Volgens Steltman is strenger internettoezicht uiteindelijk onontkoombaar. 'Het gaat om onze collectieve reputatie. We liggen regelmatig onder vuur omdat er in Nederland kinderporno wordt gehost. Daar willen we vanaf', benadrukt Steltman. 'Maar wat voor oplossing er ook komt, je weet nu al dat die onder vuur komt te liggen', voegt hij toe. 'Het verwijt van censuur ligt altijd op de loer.'
Lees ook| Minister Yeşilgöz: tapsysteem politie is vooralsnog wel werkbaar