Afgelopen weekend deelde Forum voor Democratie-Kamerlid Pepijn van Houwelingen een tweet waarbij een vlag met een swastika naast ministers Kuipers en Van Gennip was gephotoshopt. Vorige week tijdens de APB werd Rob Jetten nog 'klimaatpsychopaat' genoemd, werd Geert Wilders uitgemaakt voor 'bedrijfspoedel van Poetin' en het voltallige kabinet liep weg uit Vak K na een verdachtmaking van minister Sigrid Kaag door FvD-voorman Thierry Baudet.
Lees ook | Weisglas: 'Weglopen uit Kamer hoort niet'
Moddergooien in de Kamer is een allesbehalve nieuw fenomeen volgens parlementair historicus Carla Hoetink. 'Er zijn altijd perioden in de geschiedenis aan te wijzen waarop het er minstens net zo heftig aan toe ging, of misschien zelfs heftiger. Ook in andere parlementen.'
Vroeger was alles... anders
Hoetink, die onderzoek doet naar de omgangsvormen in de Tweede Kamer, duidt daarbij wel het feit dat de verhoudingen anders liggen. 'Als je nu de verslagen van de Tweede Kamer terug zou lezen uit de jaren '30, tussen de Wereldoorlogen in, of in de jaren '50, dan lees je toch in die verslagen ook verwijten als 'oorlogsmisdadiger', of een Eerste Kamerlid dat een ander Kamerlid een blauw oog sloeg.'
Lees ook | Kaag: 'Ik moet de grenzen van mijn integriteit bewaken'
Ook het - ophef veroorzakende - woord 'tribunalen' kwam in het verleden meer dan eens voor. 'Dat is al eens eerder op eenzelfde wijze de Kamer in geslingerd', stelt Hoetink, doelend op de uitspraken van FvD-Kamerlid Van Houwelingen die in november vorig jaar D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma bedreigde met tribunalen.
Woord ontnomen
Wat wél uitzonderlijk te noemen is, zo denkt Hoetink, is het feit dat FvD-leider Thierry Baudet vorige week het woord daadwerkelijk ontnomen werd. 'Als het gaat over wat er deze week allemaal is gebeurd, staat het ontnemen van het woord wel het hoogst op de escalatieladder.' Bij het erop naslaan van de geschiedenisboeken leert men dat het 71 jaar geleden is dat een Kamerlid voor het laatst op die wijze uit een vergadering is geschrapt.
Lees ook | Kabinet loopt weg bij Baudet; Kamervoorzitter ontneemt FVD-leider het woord
Voor de Tweede Kamer is de maat nu dus vol, en worden de omgangsnormen aldaar wederom besproken. Volgens politiek verslaggever Leendert Beekman komt het er op neer dat als 'mensen worden bedreigd, het wordt aangemerkt als ongeoorloofd gedrag en wanneer dat gebeurt en de woorden worden niet teruggenomen, dan kan de Kamervoorzitter de spreker het woord ontnemen en uitsluiten van de vergadering'. 'En dat is een direct gevolg van de tribunalen-opmerking die Van Houwelingen richting Sjoerdsma maakte in november vorig jaar', besluit Beekman.
Verandering?
Maar of het de cultuur en de omgangsvormen in de Kamer gaat veranderen, durft historicus Hoetink niet te zeggen. 'Het is een interessante vraag; regels op zichzelf doen namelijk niet zo veel. Ze krijgen pas betekenis als ze worden gehandhaafd, maar toch denk ik dat niet onderschat moet worden wat de symbolische betekenis is van zo'n regelaanpassing. De laatste keer dat het reglement van orde op dit punt is aangescherpt is bijna 90 jaar geleden, dus het geeft wel aan dat er een draagvlak is om een grens te trekken en ook nog duidelijker de link te leggen tussen persoonlijke bedreigingen ín het parlement en wat we buiten de Kamer bij ministers en Kamerleden zien gebeuren', concludeert ze.