Politieke partijen hadden tot gisteren de tijd om hun kandidatenlijsten voor de verkiezingen op 15 maart in te leveren. Boer Burger Beweging, Ja21, Volt, BVNL doen voor het eerst mee. Volgens politiek journalist Chris Aalberts heeft BBB lange lijsten met namen gepresenteerd. 'Ze hebben 25 tot 50 namen op de lijsten gezet, dat zijn allemaal vrijwilligers waar ze vertrouwen in hebben.'
Ter vergelijk, de PVV heeft in veel gevallen slechts 10 namen op de lijst gezet. Dat kan nog tot problemen leiden. 'Als een zetel niet meteen ingevuld kan worden omdat er te weinig mensen op de lijst staan, dan gaat de plek naar een andere partij. Als de zetel in een later moment niet gevuld kan worden, zoals bij Forum voor Democratie vaak is gebeurd, dan blijft de plek gewoon leeg.'
Lees ook | Meerderheid boeren en burgers voelt kloof met politiek
Landelijk beeld
Het verschil met de grote, landelijke, partijen is duidelijk, zegt Waling. 'Deze gevestigde partijen hebben de bestuurlijk partijtijgers op de lijst gezet. Dat zijn mensen die niet heel bekend zijn, keurig binnen de lijnen kleuren en vanuit deze positie kunnen doorstomen naar een landelijke politiek functie.'
De vraag is hoe de nieuwkomers het gaan doen in maart. 'Op basis van peilingen kunnen we vrij weinig zeggen, maar de kiesdrempel ligt vrij hoog', zegt Aalberts. 'Bij 55 zetels ligt de drempel op 1,9 procent. Forum, Volt en Denk zitten daar in de buurt, net als BBB. BVNL, de partij van Wybren van Haga, ligt daar dan weer heel ver vandaan.'
In de peilingen staat BBB er vrij goed voor, maar volgens Aalberts is het juist de vraag hoeveel zetels de partij van het CDA afsnoept. 'En de vraag is ook waar al die zetels van Forum voor Democratie naar toegaan.' 'Als BVNL en Volt het niet goed gaan doen, dan houd je alleen BBB en Ja21 over op rechts.'
Waling verwacht nog een strijd. 'De CDA-zetels die met het vertrek van Pieter Omtzigt verloren zijn gegaan, zijn ook interessant voor conservatief liberalen die niet meer bij de VVD willen horen. Die zouden best naar BBB of Ja21 kunnen gaan.'
Lees ook | Provinciale Statenverkiezingen zijn volgende uitdaging voor VVD
Rechts
Deze versplintering op rechts zou ten goede kunnen komen aan de linkse partijen. 'PvdA-GroenLinks zou in het landelijke beeld de grootste partij kunnen worden, maar dat betekent niet dat Nederland ook linkser is gaan stemmen', zegt Waling. 'Nederland gaat juist nog rechtser stemmen dan de vorige keer, alleen door de versplintering blijven de partijen op rechts kleiner dan PvdA-GroenLinks.'
De enige hoop voor de splinterpartijen is volgens Waling samenwerking, 'juist hierdoor zijn coalities mogelijk'. Iets waar BBB wel voor te porren is, denkt hij. 'Je kan veel zeggen over Van der Plas maar ze is wel constructief. Alleen weten we niet wie of ze ook de juiste mensen heeft geselecteerd. Daar weten we niks van.'