Volberda, die al jaren onderzoek doet naar het Nederlandse vestigingsklimaat, vindt dat er sprake is van een negatief sentiment, maar slecht gaat het volgens hem niet. 'Vorig jaar hebben we daar onderzoek naar gedaan', aldus Volberda. 'Dat deden we met de Nederlandse Innovatiemonitor, waar 700 bedrijven aan mee hebben gedaan, en zij vinden ons vestigingsklimaat redelijk goed.'
Lees ook | Zorgen bij VNO-NCW, vestigingsklimaat moet beter
Volgens Volberda gaven de bedrijven het Nederlandse vestigingsklimaat een 6,9. 'Dat is dus eigenlijk een 7-', zegt hij. 'Ze zijn heel erg tevreden over de infrastructuur, de aanwezigheid van talent, de nabijheid van klanten en de kwaliteit van diensten en leven. Die leefkwaliteit wordt erg hoog gewaardeerd.'
Punten van zorg
Hoewel de 6,9 hoog klinkt, zijn er wel punten van zorg in aan te merken aldus Volberda. Daarvoor moet er gedacht worden aan een verslechterd belastingklimaat, klachten over de hoeveelheid wetgeving waaraan geconformeerd moet worden en dat bedrijven zeggen dat de samenhang in de Nederlandse samenleving is afgenomen. 'Er is sprake van meer polarisatie en dat leidt tot meer onzekerheid', zegt hij. 'En dat maakt het vestigingsklimaat in Nederland minder aantrekkelijk.'
Luister ook | Maria van der Heijden (MVO Nederland) over het duurzame vestigingsklimaat in Nederland
Maar, zo nuanceert Volberda het onderzoek, de Innovatiemonitor focuste zich uitsluitend op bedrijven die zich al gevestigd hebben in Nederland. 'Maar als je kijkt naar de toetreding van nieuwe bedrijven, dan zijn er best veel bedrijven die naar Nederland komen', vervolgt hij. 'Amsterdam is nog steeds aantrekkelijk, en dat heeft alles te maken met de effecten van de Brexit. Maar je moet je beseffen dat een vestigingsklimaat niet iets statisch is, er zijn ook andere landen bezig om bedrijven aan te trekken. We moeten er dus voor zorgen dat we de goede bedrijven vasthouden en nieuwe duurzame en groene bedrijven aan weten te trekken.'
'Vrije val'
Ondanks de 6,9, stelt werkgeversvereniging VNO-NCW dat het vestigingsklimaat 'in een vrije val is beland', maar die kwalificatie is onterecht volgens hoogleraar Economie Steven Brakman van Rijksuniversiteit Groningen. 'Dat zijn zware woorden, en die zijn begrijpelijk', stelt hij. 'Het is immers een belangenclub voor werkgevers, dus ze moeten krachtig uit de hoek komen.'
Lees ook | Rutte ontvangt top bedrijfsleven op Catshuis
Brakman noemt het vestigingsklimaat een containerbegrip - omdat de inhoud uit meerdere elementen bestaat. 'De kwaliteit van de beroepsbevolking werd al genoemd, maar ook dingen als infrastructuur en belastingen', vervolgt hij. 'Daar wijzen werkgevers vaak op. Maar ook milieuwetgeving kan voor last zorgen bij bedrijven, dus het is een concept waar heel veel elementen een rol in spelen.'
'Tegenvaller'
Maar, zo geeft Brakman ruiterlijk toe, de 6,9 valt hem alsnog tegen. 'Ik begrijp de bedrijven wel, want zij denken dat álles beter kan. En dus ook de belastingen', duidt hij. 'Maar als je grosso modo naar het Nederlandse vestigingsklimaat kijkt, is het eigenlijk heel goed. De verbindingen met het achterland zijn goed, de beroepsbevolking is goed opgeleid, en wat ook belangrijk is dat we een goed rechtssysteem hebben. Al die factoren dragen daar aan bij, en de problemen die we hebben zitten hem vooral in huisvesting et cetera. Vestigingsklimaat voor bedrijven hangt namelijk samen met vestigingsklimaat voor werknemers.'