Om belangenverstrengeling tegen te gaan moeten gedeputeerden en commissarissen in de meeste provincies een overzicht van hun nevenfuncties online publiceren. BNR vergeleek deze registers met openbare gegevens van de Kamer van Koophandel en keek of bestuurders er functies op nahielden die niet openbaar waren gemaakt. Van de 80 provinciebestuurders die ons land telt hadden 13 een functie die niet online vermeld stond ten tijde van het onderzoek.
Vaak ging het volgens provinciebestuurders om administratieve vergissingen. Zo ontbraken bij gedeputeerde Bert Boerman (CU) uit Overijssel maar liefst drie nevenfuncties, volgens zijn woordvoerder het gevolg van de overgang naar een nieuwe website. 'Tijdens de verhuizing is iemand vergeten die functies op de site te zetten. Inmiddels zijn de functies toegevoegd', liet deze weten.
'Na onderzoek besloten dat publicatie niet verplicht was'
Maar in andere gevallen blijken functies met opzet niet vermeld. Zo is gedeputeerde Cees Loggen (VVD, Noord-Holland) de eigenaar van een BV die ontbreekt op de site van de provincie. Volgens zijn woordvoerder gaat het om een stamrecht-BV, een belastingconstructie die gebruikt wordt om een ontslagvergoeding fiscaal gunstiger te laten uitbetalen.
'Bij zijn installatie heeft de heer Loggen de bv gemeld bij de externe commissie die de screening uitvoerde naar de kandidaat-gedeputeerden en gemeld bij de commissaris van de Koning, conform de richtlijnen van Binnenlandse Zaken', schrijft de woordvoerder. 'Naar de noodzaak van publicatie is op verzoek van de heer Loggen zelf nog onderzoek gedaan.' Omdat de stamrecht-BV geen geld uitkeerde terwijl Loggen in functie was 'is besloten dat publicatie niet verplicht was'.
Gesloten zaak blijkt nog steeds bron van inkomsten
Ook andere bestuurders blijken nevenfuncties niet publiek bekend te maken maar deze wel bij het ministerie aan te melden. Esther Rommel (VVD, Noord-Holland) vermeldde bijvoorbeeld tot voor kort online dat ze haar eenmanszaak als fiscaal jurist gesloten had bij haar aantreden tot het provinciebestuur. Haar inschrijving als zzp'er is echter nog steeds actief en uit navraag blijkt dat ze ook nog gewoon geld verdient met haar bedrijf. 'Haar inkomsten geeft zij op bij het ministerie van Binnenlandse Zaken', schrijft een woordvoerder. Inmiddels is de informatie op de website van de provincie Noord-Holland aangepast.
Volgens Arco Timmermans, bijzonder hoogleraar public affairs aan de Universiteit Leiden, schaden dit soort omissies het vertrouwen in het provinciebestuur. 'Vermeld het gewoon', zegt Timmermans. 'Als je dat niet doet wekt het namelijk de indruk dat je wat te verbergen hebt.'
Lappendeken van gedragscodes
De Provinciewet verplicht gedeputeerden dergelijke functies openbaar te maken, maar dit hoeft niet online. Volgens de wet is 'terinzagelegging op het provinciehuis' voldoende. Aanvullende gedragscodes verschillen van provincie tot provincie. Die van Zuid-Holland vereist bijvoorbeeld online publicatie, maar elders ontbreekt deze verplichting. Timmermans pleit daarom voor één landelijke regeling. 'Laat het Interprovinciaal Overleg gewoon standaardregels maken', zegt Timmermans. 'Nu hangt regelgeving te veel af van ophef hier of daar.'
Overzicht niet openbaar gemaakte nevenfuncties
Rene Paas (CDA - commissaris van de Koning - Groningen)
Bestuurslid Kraus-Groeneveld-Stichting
'Wij vermoeden dat deze functie niet vermeld staat op de site van de provincie sinds april 2016. Toen volgde de heer Paas CdK Van den Berg op. Kennelijk is er toen iets misgegaan. De CdK laat zich ambtelijk vertegenwoordigen als het bestuur bijeenkomt.'
Johan Hamster (CU - Groningen)
Vice-voorzitter van de Vereniging van Groninger Gemeenten
'Dit was een onbezoldigde functie die destijds verbonden was aan de functie van dhr. Hamster als wethouder bij de gemeente Stadskanaal. Met het eind van het wethouderschap - per 26 januari 2022 – eindigde ook deze functie. Op vrijdag 10 maart jl. heeft een check bij de VGG plaatsgevonden, de wijziging is lange tijd geleden al doorgegeven maar deze was nog niet verwerkt. Bij het opstellen van de jaarrekening kwam men daarachter.'
Berend Potjer (GroenLinks - Zuid-Holland)
Penningmeester van de Stichting vrienden fractie GroenLinks Zuid-Holland
'De gegevens bij de KvK zijn achterhaald: in 2019 heeft Sinan Özkaya deze onbezoldigde rol van Berend overgenomen. GroenLinks gaat dit aanpassen.'
Jeannette Baljeu (VVD - Zuid-Holland)
Lid raad van toezicht Stichting Maritiem Research Instituut Nederland
'Dit is een bezoldigde functie. De functie is intern netjes gemeld, maar is helaas niet ook direct op onze website terecht gekomen. Dankzij uw seintje staat deze inmiddels op onze website.'
Harry Maas (SGP - Zeeland)
Fractiesecretaris Stichting Ondersteuning SGP-Fractie Zeeland
'Iedere partij verdeelt de functies. Ook SGP Zeeland. Staat niet bij nevenfuncties, ook niet van plan om dit te doen.'
Hans Oosters (PvdA - Utrecht)
Bestuurslid Klein Bretelerfonds
'Het voorzitterschap van de Raad van Toezicht van Pieter van Foreest heeft de cvdK op 1 oktober 2022 beëindigd. Daarmee is toen ook automatisch een einde gekomen aan het bestuurslidmaatschap van het Klein Bretelerfonds. Blijkbaar is dit nog niet aangepast door de organisatie. De commissaris vraagt de organisatie dit alsnog te doen. Vergoeding is in de provinciekas gestort.'
Bert Boerman (CU - Overijssel)
Voorzitter Stichting Kampen Internationale Samenwerking, penningmeester Stichting Een Helpende Hand aan Roemenië en lid comité van aanbeveling Stichting Behoud Bovenkerk Kampen.
'De provincie Overijssel is overgegaan op een nieuwe website, en iemand is tijdens de verhuizing vergeten die functies op de site te zetten. Inmiddels zijn de functies toegevoegd.'
Cees Loggen (VVD - Noord-Holland)
Algemeen directeur en enig aandelhouder Icelo BV
'De BV van de heer Loggen betreft een stamrecht-BV en is niet bezoldigd. Bij zijn installatie heeft de heer Loggen de bv gemeld bij de externe commissie die de screening uitvoerde naar de kandidaat-gedeputeerden en gemeld bij de commissaris van de Koning, conform de richtlijnen van Binnenlandse Zaken.'
Rosan Kocken (GroenLinks - Noord-Holland)
Stichting Beheer Derdengelden Kocken Van der Stel
'Deze functie had er inderdaad (nog) op moeten staan. De bescheiden voor uitschrijving liggen inmiddels bij de KvK. We hebben de functie nu toegevoegd aan haar pagina totdat de uitschrijving officieel is.'
Esther Rommel (VVD - Noord-Holland)
Eenmanszaak Fiscaliber
'De informatie op onze website was helaas niet correct. De eenmanszaak van Esther Rommel is nog steeds in bedrijf. De gedeputeerde heeft met de commissaris van de Koning afgesproken dat ze haar zaak aanhoudt. Haar inkomsten geeft zij op bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. De informatie op de website is inmiddels aangepast.'
Martijn van Gruithuijsen (VVD - Noord-Brabant)
Lid van de raad van toezicht Stichting Circular Biobased Delta
'Het dossier is tussen wal en schip beland in 2021 toen de portefeuille werd overgedragen aan gedeputeerde Spierings. Gruithuijsen is toen van deze functie gehaald, maar dat is statutair niet gewijzigd. Deze functie is inmiddels vermeld op de site.'
Lia Roefs (PvdA - Limburg)
Vicevoorzitter Federatief Samenwerkingsverband Land van Cuijk
'Functie staat per abuis nog in de KvK vermeld. Wordt sinds 2013 niet meer uitgeoefend. Dit wordt rechtgezet.'
Avine Fokkens-Kelder (VVD - Friesland)
Bestuurslid van de Stichting Waterrecreatie Nederland
'Gedeputeerde Fokkens-Kelder heeft deze nevenfunctie vrij recent erbij gekregen. Volgens de informatie die ik nu kan vinden was dat kort voor de zomervakantie. We zullen de informatie op de site deze week aanpassen.'
Klik hier voor al het nieuws over de Provinciale Statenverkiezingen