Volgens politiek verslaggever Leendert Beekman is de eis van de VVD-achterban simpel. 'In november vorig jaar zei Rutte zich hard te maken voor een verlaging van de instroom van asielzoekers. En dat is volgens meerdere afdelingen binnen de partij niet voldoende gebeurd.' Niet alleen klassiek-liberaal maar ook de JOVD vinden dat er meer moet gebeuren. Dat blijkt ook uit een recente peiling van EenVandaag.
Lees ook | VVD recht tegenover coalitiegenoten D66 en ChristenUnie door spreidingswet
Macht
De vraag is of Rutte en fractievoorzitter Hermans voldoende macht hebben om de plannen er bij andere coalitiepartijen in de Tweede Kamer doorheen te krijgen. Het dossier ligt enerzijds onaangeroerd op tafel en aan de andere kant liggen de oplossingen ook niet voor het oprapen. Er wordt immers al sinds de jaren '90 over migratie en asielzoekers gesproken. 'De VVD heeft de afgelopen 25 jaar redelijk vaak regeringsverantwoordelijkheid genomen. Dus als er laaghangend fruit was geweest, dan was dat wel geplukt. Makkelijke oplossingen zijn er niet', zegt Beekman.
Lees ook | Rutte: 'Mogelijk moeten asielzoekers weer in gras slapen'
Want ook binnen de coalitie zijn de meningen verdeeld. D66 en ChristenUnie zien niets in asielaanvraag buiten de EU. En voor versoberingen, het voor asielzoekers minder aantrekkelijk maken om naar Nederland te komen, is ook weinig enthousiasme. 'Deze mensen vluchten voor oorlog en geweld en hebben gewoon recht op asiel. Dat recht kan deze mensen niet worden ontnomen.'
‘Als er laaghangend fruit was geweest, dan was dat wel geplukt’
Kaarten tegen de borst
Het thema asiel, en arbeidsmigratie, ligt duidelijk gevoelig binnen de coalitie. 'Rutte beweert al weken dat we geduld moeten hebben', zegt Beekman. 'Hij zegt een lijst met plannen te hebben maar houdt de kaarten tegen de borst.' Volgens de premier gaat het om een internationaal probleem dat binnen de internationale gemeenschap besproken moet worden.
Lees ook | Asielzoekers in ruil voor extra geld, regeringsplan voor gemeentes
Een concrete toezegging van Rutte zal er derhalve niet komen op het partijcongres zaterdag. Maar volgens Beekman is het geduld binnen de VVD op, zowel bij de achterban als binnen de fractie. 'We hebben fractievoorzitter Hermans al horen zeggen dat ze voor de laatste keer vriendelijk heeft gevraagd om met maatregelen te komen. En ook bij Ruben Brekelmans, de woordvoerder op dit gebied, is het geduld op.'
‘Wat stikstof is voor het CDA is, is asiel voor de VVD’
Stikstof
De vraag is of het thema een breekpunt is geworden binnen de partij. 'Prominente Kamerleden zeggen nu hardop dat er iets moet gaan gebeuren', zegt Beekman. Dat maakt asiel de grootste crisis voor Rutte binnen zijn partij. 'Wat stikstof is voor het CDA is, is asiel voor de VVD.' Een groot probleem zonder een panklare oplossing.