Voor het eerst kwam het woord bestaanszekerheid voor in de Troonrede, viel Omtzigt op. Dat lijkt er zomaar op te duiden dat het demissionaire kabinet daar eindelijk de noodzaak van inziet. Met het vrijmaken van het kindgebonden budget voegt het kabinet bovendien de daad bij het woord en dat is goed nieuws, zegt Omtzigt. Toch betreurt hij dat er voor de middenklasse een bestaanszekerheidsprobleem blijft. 'Er zijn hele groepen mensen die geen betaalbare huurwoning kunnen vinden.'
Zo komt Omtzigt meteen bij wat hij de raarste zin in de Troonrede vindt, over de noodzaak van betaalbare middenhuur, die het voor de politieagent mogelijk moet maken om in Amsterdam te gaan wonen. 'Middenhuur in Amsterdam gaat tot 1175 euro en ik zou niet weten hoe je dat als beginnend agent of leraar moet betalen.'
‘Ik wil een doorwrocht programma op de mat leggen, waar u ook goed bestuur in zult zien’
Lees ook | Twee nieuwe partijen geregistreerd voor Kamerverkiezingen
Dat de woningmarkt op slot zit, is een groot probleem. Daar zitten we totaal klem en het is volgens Omtzigt een illusie dat dat binnen vijf jaar is opgelost. Wat ontbreekt is een goede strategie en zolang de netto-migratie van 200.000 mensen per jaar door blijft gaan, zullen de problemen op de woningmarkt verder toenemen. 'Het vereist nog wel een behoorlijke hoeveelheid planvorming', zegt hij. 'We zien dat het aantal afgegeven bouwvergunningen historisch laag is.'
Liberalisering verkwanselde publieke voorzieningen
Maar het échte probleem is de liberalisering en het neoliberalisme van de laatste jaren, met het verkwanselen van de publieke voorzieningen. Het meest nadrukkelijk zie je dat op de energiemarkt. 'We hebben het gas uit Groningen en de Noordzee verkocht op de markt. En toen het krap werd moesten we het tegen woekerprijzen opnieuw inkopen. Met normaal beleid had je ervoor kunnen zorgen dat je eigen gas beschikbaar is voor je energiezekerheid en -betaalbaarheid.'
Lees ook | 'Er hangt een politieke wolk boven de begroting'
De opmerking dat 'de grote transities op het gebied van stikstof en klimaat over vijftig jaar zijn afgerond', is niet besteed aan 400.000 mensen die niet weten of ze vanavond voedsel kunnen kopen en honderdduizenden mensen niet weten of ze een woning kunnen vinden. 'Zelfs aan de bovenkant van die middenhuur zijn de woonlasten niet op te brengen. Ik weet niet of de regering doorheeft hoe ernstig de situatie is voor die groep.'
Geen stikstof in het programma
Over stikstof, klimaat, defensie en geopolitieke uitdagingen staat in het eerste concept van het verkiezingsprogramma niets te lezen. Maar het is ook wel veelgevraagd voor een partij die net drie weken bestaat om nu al heel volledig te zijn. 'U verwacht heel veel van mij en we zijn ook echt knetterhard aan het werk', zegt Omtzigt. 'Ik wil een doorwrocht programma op de mat leggen, waar u ook goed bestuur in zult zien. En dát heb ik een beetje gemist in de Troonrede.'
