Waar is de mojo van Apple gebleven?

De iPhone 5 lijkt niet zo succesvol als zijn voorgangers, de concurrentie snoept steeds meer af van het marktaandeel op de smartphonemarkt, die inmiddels verzadigd lijkt te raken. En op de tabletmarkt staan andere spelers in de rij om de consument te verleiden tot een andere tablet dan de iPad of de iPad mini.

Ook beleggers lijken flink gas terug te nemen. De koers van het aandeel Apple is omlaag gegaan: vanaf het hoogste punt ooit van 702,10 dollar per aandeel in september tot 500 dollar op 18 januari .

Hoogtijdagen voorbij
BNR Digitaal-presentator Herbert Blankesteijn denkt dat de hoogtijdagen van het ooit zo innovatieve Apple inderdaad achter ons liggen. "Alle aanwijzingen geven dat aan. Het rommelt er erg."

Blankesteijn noemt de langlopende rechtszaken van Apple tegen concurrent Samsung die gaan over een mogelijke inbreuk op patenten van de iPhone-maker als voorbeeld: "Dat gezeur is een teken dat een bedrijf dat voorheen innoveerde het niet meer voor elkaar krijgt om echt te vernieuwen. Als je druk bent met het maken van mooie producten heb je daar geen tijd voor."

Weinig innovatie
Het is een veelgehoord punt van kritiek van analisten aan het adres van het bedrijf uit het Californische Cupertino. En als je sec kijkt naar wat voor producten er van de band rollen, kun je hen moeilijk ongelijk geven. Het is al een tijd geleden dat er een echt totaal nieuw product is aangekondigd.

"Dat is allemaal behoorlijk verontrustend voor een bedrijf dat sinds het einde van de jaren ‘90 het ene na het andere daverende product lanceerde. Het allernieuwste is de iPad mini, waar ze zich lang tegen hebben verzet. Maar dat is meer een rip-off van iets wat anderen al hadden."

'Think different' was jarenlang de belangrijkste slogan in reclamecampagnes van Apple:

Concurrenten zoals Samsung lijken de huidige passiviteit van Apple in hun voordeel te gebruiken. Ze hebben een deel van de strategie overgenomen die het bedrijf ooit zelf toepaste met de iPod, zegt Blankesteijn. "Neem bijvoorbeeld de iPod, daar kwamen op een gegeven moment heel veel verschillende versies van, in verschillende kleuren en maten. Samsung probeert nu ook gewoon of iets werkt. Werkt het niet, dan doen ze het niet: 'see what sticks'."

Apple TV-toestel
Wachtend op een nieuw magisch apparaat kijken veel mensen reikhalzend uit naar een mogelijk televisietoestel van Apple, natuurlijk met de kenmerkende 'i' als prefix. Een iTV dus. En de geruchten dat het toestel dit jaar gepresenteerd wordt, worden steeds hardnekkiger.

Jos Versteeg, analist bij Theodoor Gilissen, denkt ook dat de innovatie uit die hoek moet komen, maar zegt hij; "we horen er nog maar weinig van". Hij vraagt zich tegelijkertijd af of een iTV nou wel zo’n innoverend product kan zijn. "Het moet namelijk wel heel nieuw zijn. Het is lastig om van dat product iets te maken dat innoverend is en goed werkt. Vooral omdat de televisieverkoop zwaar onder druk staat. Ieder fatsoenlijk bedrijf wil daar eigenlijk uit."

Apps op de tv
Een televisie van Apple zou wel goed nieuws kunnen zijn voor de eigen Appstore, waarmee het bedrijf programma’s verkoopt voor alle mobiele devices maar ook voor de desktops en laptops. Als televisiegebruikers ook toegang krijgen tot de Appstore, zou dat een flinke marktvergroting betekenen voor Apple.

Toch vraagt Versteeg zich af of apps wel passen bij de televisiebeleving van mensen vandaag de dag. "Het zou kunnen werken. Maar het is wel even anders dan op de passief op de bank zitten met een zak chips." Televisie kijken wordt toch een stuk actiever als het bedienen van je televisie meer wordt dan alleen op een knop drukken voor het wisselen van zender.

Blankesteijn noemt de revolutie die de iPhone in 2007 veroorzaakte als voorbeeld voor wat Apple mogelijk zou kunnen bereiken met een tv. "Toen die geruchten er waren, riep iedereen dat Apple en telefoons niet samen zouden gaan. Toen was het wel zo dat die markt op een dood spoor zat. Mobiel internet was niet interessant, omdat het niet op een fatsoenlijke manier vertaald werd naar een mobiele telefoon."

Volgens Blankesteijn is het dus precies de omslag waar de markt naar uitkijkt. "Er is online video; het is alleen de vraag hoe je die op een aantrekkelijke manier op een scherm krijgt. Er zijn wat pogingen van Samsung, LG en andere fabrikanten. Maar niemand heeft dat nog echt te pakken. Daar is nog een revolutie in the works."

Kansen op de mondiale smartphone-markt
Dat neemt niet weg dat Apple nog steeds niet klaar is met het gevecht op de smartphone-markt. Toch moet het bedrijf daarbij wel opletten waar het op inzet. Versteeg: "Het punt is dat vooral dat de volwassen markten verzadigd zijn. Op de high end-markt is vooral de Samsung Galaxy een geduchte concurrent en die is een stuk lager geprijsd."

En dat is tegelijkertijd het pijnpunt. Want in de opkomende markten zal de consument dus ook eerder een telefoon van het Zuid-Koreaanse conglomeraat kopen dan van zijn Amerikaanse concurrent. Groei in de opkomende markten en in bijvoorbeeld het middensegment gaat niet lukken met de huidige generatie iPhones, waarschuwt Versteeg. "Apple telefoons zijn te duur. Ze moeten een goedkopere telefoon ontwikkelen als ze daar succesvol willen zijn."

Alleen deze maand al meldden verschillende websites dat Apple volgens geruchten dit jaar nog een goedkopere iPhone presenteert.
De vraag of Apple wel iets voelt voor produceren voor een ander segment van de markt is van belang. "Ik weet niet of ze dat willen. Ze voelen zich heel comfortabel in dat high end-segment. Met de computers zitten ze daar ook al jaren. En die strategie lijken ze ook toe te passen op de telefoons."

Om die reden denkt Versteeg dan ook dat het succes van Apple nog niet voorbij is. "Er zit nog altijd groei, maar de fenomenale groei wordt wat minder. De bomen groeien niet meer tot in de hemel, maar ze groeien nog wel."