'Energietransitie kan niet zonder risico's en kosten'

Bij ultra-diepe geothermie (UDG) wordt gebruik gemaakt van grote waterreservoirs die vaak op meerdere kilometers diepte liggen. Dat water wordt door het verval van radioactieve elementen in de aarde opgewarmd. Door dat warme water op te pompen, de warmte te onttrekken en het afgekoelde water weer terug te pompen ontstaat een nieuwe, veel duurzamere oplossing voor bijvoorbeeld het verwarmen van gebouwen of kassen.

10 procent van het energieverbruik

Energiedeskundige Remco de Boer zegt dat met gewone en ultra-diepe geothermie zo'n tien procent van ons totale energieverbruik kan worden opgevangen. 'Als je echt naar alles kijkt, dus ook naar de benzine die we in de auto gooien, dan is het zogeheten bruto finaal verbruik pakweg 2100 petajoule. Met UDG kan volgens schattingen van onder meer TNO zo'n 1 á 2 petajoule leveren. Ik ben daar in 2016 voor een artikel in het Financieele Dagblad wat beter ingedoken. Toen kwam ik er met een aantal experts op dat je met gewone geothermie zo'n 5 procent van het totale energieverbruik in Nederland zou kunnen opwekken. Met ultradiep is nog eens 5 procent extra, misschien iets meer.'

Nederland heeft weinig ervaring

Lodewijk Burghout, project-directeur van Hydreco Geomec, legt uit dat je eerst goed moet onderzoeken waar geschikte locaties zijn om UDG toe te passen. Ook ontbreekt in Nederland nog de technische ervaring. 'Je kunt je voorstellen dat je bovengronds een boorstang moet kunnen aandrijven die op zes kilometer diepte het gesteente breekt en naar boven brengt. Dat zijn grote afstanden die je moet overbruggen. De ervaring hiermee in Nederland is nog niet zo heel groot. Tegelijkertijd moeten we constateren dat in het buitenland op heel veel plekken wel al wat dieper geboord is. Daar kunnen we ook zeker onze ervaring uit halen.'

Risico's zoals aardbevingen

Burghout zegt dat we op dit moment 16 geothermie-projecten hebben waar al tot 2500 meter geboord wordt. 'Daarmee bespaar je 100 miljoen kubieke meter gas per jaar.' Het kan het dichtdraaien van de gaskraan opvangen, maar daarmee is niet gezegd dat er aan ultra-diepe geothermie geen risico's kleven. Toch zijn die risico's, bijvoorbeeld op aardbevingen, niet te vergelijken met wat nu in Groningen gebeurt, zegt De Boer.

Als het gaat om oplossingen voor duurzame energie, dan ontkom je niet aan risico's en kosten, meent Burghout. 'Ik kan u één ding zeggen: de energietransitie is niet risicoloos en ook niet gratis. Het is ook niet alleen maar geothermie. We zullen alle vormen van duurzame energie moeten onderzoeken om de energietransitie door te maken.'

Voldoende onderzoek vooraf

Om de risico's op overlast en schade minimaal te houden wordt vooraf goed onderzoek gedaan, legt Burghout uit. 'Wij gaan alleen maar geothermie projecten maken op de plek waar je zonder risico's op aardbevingen aan de gang kunt. Je kunt dat van tevoren nooit honderd procent zeker zeggen, want nul procent gaat niet. Waar het over gaat is dat je met onderzoek bezig bent om in te schatten wat de seismische risico's zijn. Als je de risico's niet kunt verzachten, dan moet je het gewoon niet doen.'