Een nieuw standpunt was nodig nadat de Raad van State eind vorig jaar oordeelde dat onvoldoende duidelijk was gemaakt waarom geheimhouding noodzakelijk was. Een meer informele reden om openheid te betrachten is volgens politiek verslaggever Jeroen Stans dat er op 21 maart een referendum zal plaatsvinden over de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten. 'Er is een groter plaatje; premier Rutte zei een paar maanden geleden dat hij 'extreem gemotiveerd' is om die wet te verdedigen in aanloop naar het referendum.'
Daarin past dit besluit vrij naadloos, concludeert Stans: alles is nu gericht op campagnevoeren vóór die wet en dan kan het bepaald geen kwaad als je als minister kunt uitstralen dat de AIVD zo transparant mogelijk wil zijn. Ollongren benadrukt dat het vraagstuk al langer speelt en dat de uitspraak van de RvS inderdaad aanleiding was voor haar en haar collega Ank Bijleveld om transparant te zijn waar dat kan. 'Dat kan op een heleboel punten niet, maar als het gaat om de gevraagde tapstatistieken denken we dat dat wél kan.'
Hoe om te gaan met diensten?
In maart, als de jaarverslagen van de inlichtingendiensten naar buiten komen, zullen de statistieken naar buiten komen, zonder daarbij overigens te laten zien wié er zijn getapt. 'Het zijn tapstatistieken, dus u zult aantallen zien, maar geen andere informatie.' En nee, we moeten deze actie niet zien als onderdeel van de campagne rond het referendum in maart, bezweert Ollongren. 'Het kabinet zit er net drie maanden en mevrouw Bijleveld en ik hebben ons hebben gebogen over de vraag hoe we met de diensten en de nieuwe wet om willen gaan.'
Stans sluit niet uit dat de komende tijd vaker gelegenheden zullen worden aangegrepen om campagne te voeren voor het referendum over de inlichtingendiensten. Vanmiddag al greep Ollongren tijdens het Vragenuurtje in de Tweede Kamer een vraag van CDA-Kamerlid Harry van der Molen over de hack van de AIVD bij een Russische hackgroep aan om het grote belang aan te geven van extra bevoegdheden voor de veiligheidsdiensten. 'Een klassiek een-tweetje. En verwacht maar dat we dat de komende weken meer gaan zien.'