De cyberoorlog van beide kanten
'Ik zie aan beide kanten veel interessante ontwikkelingen', zegt CEO Nederland Dave Maasland van veiligheidsbedrijf Eset. Maasland volgt de ontwikkelingen op de voet. 'Aan de ene kant zie je dat de cyberaanvallen op Oekraïne toenemen, en met alle kwaadaardige software echt bedoeld zijn om organisaties kapot te maken. Men maakt zich zorgen over de verspreiding van deze malware, dat kan ernstige gevolgen hebben.' Maasland blikt daarbij terug op wereldwijde hack in 2017, die de Rotterdamse haven platlegde. De hack begon toen waarschijnlijk bij containergigant Maersk en verspreidde zich toen naar andere bedrijven, waardoor ook de Rotterdamse haven plat kwam te liggen. Volgens Maasland is dit een aannemelijk toekomstscenario gezien de huidige situatie en moet hier veel meer aandacht naartoe.
Toch lijken er ook goede ontwikkelingen te zijn binnen deze cyberoorlog. 'Je ziet dat hackers zich wereldwijd aan het verenigen zijn. Er ontstaat een soort IT-leger. Ook het hackerscollectief Anonymous heeft wat bijzondere ontdekkingen gedaan die op zijn minst interessant te noemen zijn. Het bestaan van het collectief wordt nog weleens in twijfel getrokken, maar voor nu lijkt het dat ze echt wel wat streken hebben uitgehaald.' Zo vertelt Maasland dat Anonymous de Russische staatstelevisie succesvol gehackt heeft. Ze hebben zenders overgenomen en een groot aantal websites platgelegd. En daar houdt het niet op, zijn laatste nieuws is dat het de hackers gelukt is om een groot Russisch bedrijf aan te vallen en daarbij toegang te krijgen tot een controlepaneel voor gastoevoer.
Enerzijds nemen de cyberaanvallen op Oekraïne dus toe, vertelt Maasland, maar de hackers die zich verenigd hebben, zijn hier niet voor klein kattenkwaad om wat websites uit de lucht te halen. 'We hebben over grote, serieuze operaties. In Wit-Rusland is een groot spoorwegbedrijf gehackt. De treinen zijn hierdoor verstoord geraakt. En zo gaat het over en weer.'
Luister ook: Google, Twitter en Facebook strijden ook actief tegen Rusland
Welke informatie is echt en welke niet?
Een hele belangrijke vraag in zo'n informatieoorlog is wel, wat is waar en wat is een fabricage? Hoe kan dit geverifieerd worden? Volgens Maasland blijft dat altijd moeilijk. 'We moeten erg scherp zijn. Cyber kan escalerend werken. Wat het nog lastiger maakt, is dat elke soort hacker zich kan aansluiten bij het IT-leger. Zo zijn er nu ook veel zolderkamerhackers die meedoen, samen met de grotere collectieven. Alles loopt hierdoor door elkaar.' Wat Maasland altijd doet is controleren of de informatie in Oekraïne geverifieerd kan worden door burgers of bedrijven. Volgens hem is dat het beste bewijs. 'We zien nu ook steeds vaker dat de informatie die naartoe buitenkomt, ook gevolgd wordt. Des te belangrijker is het dat het zeker is dat deze informatie klopt.'
Iedereen kan een eigen cyberoperatie starten
'Alles is gedigitaliseerd, ook onze oorlogsvoering.' Maasland benadrukt dat er geen paniek moet zijn over cyber, maar we dit digitale component wel heel serieus moeten nemen. Het is dus mogelijk om de aanvoerlijnen van soldaten te frustreren, maar dit kan ook een felle reactie opleveren. 'De lijn wordt nu heel dun. Elk land of elke persoon kan zijn eigen cyberoperaties uitvoeren, dus dat gaat allemaal door elkaar lopen. Het is een spannende tijd nu. De vraag is, wanneer gaat dit escaleren en gaan we hier ook wat van voelen?'
Lees ook ons liveblog: Russische offensief gaat door, roebel in vrije val, onderhandelingen in Belarus