Koenders zou de term mini-Schengen liever vermijden en de nadruk leggen op de solidariteit binnen de EU en versterking van de buitengrenzen en van de hotspots, daar moeten we snelheid mee maken. Je bent met een aantal gelijkgezinde landen bezig die ook veel vluchtelingen ontvangen om te zorgen dat er urgent wordt gewerkt.
Door het Schengen-verdrag kun je in 26 landen vrij reizen, maar dat staat op losse schroeven nu landen hun grenzen sluiten om vluchtelingen tegen te houden. De Benelux, Duitsland en Oostenrijk overleggen nu over een andere aanpak, om zo Schengen te redden. Het is dus niet de bedoeling dat er een soort ‘mini-Schengen’ gaat komen met eigen grenscontroles, zegt Koenders.
Van Eekelen
Een mini-Schengenzone, zoals zijn partijgenoot en fractievoorzitter in de Tweede Kamer Halbe Zijlstra voorstaat? Ook volgens Wim van Eekelen, oud-VVD-staatssecretaris van Europese Zaken, is het geen goed plan. "We moeten de buitengrens van de Europese Unie beter controleren, en een afspraak maken met Turkije over de opvang van vluchtelingen. Er komen tot nu toe praktisch geen terroristen mee via Schengen."
Nederland is al zeer terughouden met Schengen, vindt Van Eekelen. "Roemenië en Bulgarije vallen bijvoorbeeld niet onder het verdrag. Wat dat betreft zijn er dus al twee landen aan de Oost-Europese kant die niet meedoen. Het enige probleem dat ik zie zijn de Griekse eilanden. Daar moet wat aan gedaan worden. Maar Griekenland grenst niet aan een ander Schengen-land."
Van Eekelen begrijpt dat iedereen op dit moment nadenkt over terreurpreventie. "We hebben dus al een grote hoeveelheid instrumenten die we kunnen gebruiken. Laten we ons dus vooral aan het verdrag houden, en geen problemen maken met een aantal landen die we er tijdelijk uit zouden willen gooien. Dat is niet de beste manier om met bondgenoten in een Europese Unie om te gaan."
Juridisch
Of het plan juridisch gezien kans van slagen heeft, hangt volgens Jorrit Rijpma, hoofddocent Europees recht en Schengendeskundige aan de Universiteit Leiden, af van wat er precies wordt bedoeld met een mini-Schengen. "Op dit moment kan er al behoorlijk wat onder Schengen. Je ziet bijvoorbeeld dat Duitsland en Zweden onlangs ook al grenscontroles hebben ingesteld."
Rijpma wijst er daarnaast op dat een discussie over het asielbeleid, en een discussie over de grenzen behoorlijk door elkaar dreigen te lopen. "De vijf landen willen namelijk samen kijken hoe ze het asielbeleid kunnen aanpakken. We hebben in het verleden gezien dat sommige landen dwars lagen toen werd gesproken over een verplicht quotum, en over de verdeling van asielzoekers. Dat mag, maar dat kan niet inhouden dat je daarmee de Schengen-regels, zoals ze nu bestaan, achter je laat."