BNR Nieuwsradio
Nieuws
Programma's
Programmagids AEX Factor BNR BREEKT Beter Beurswatch BNR's Big Five BNR Doorpakkers BNR Slimme Koppen BNR Sportzaken Boekestijn en De Wijk BNR In de Middag BNR Mobility Bouwmeesters Crisis de Baas De BNR Techniektour Dutch Podcast Top 20 De Nationale Autoshow De Eeuw van mijn Dochters De Ochtendspits De Wereld Digitaal Ondernemersdesk The Friday Move The Green Quest Vastgoed Gezocht Werkverkenners Zakendoen
Podcasts
Alle podcasts Brand Stories Columns Amerika Podcast Cryptocast Newsroom Den Haag BNR Perestrojkast De Weg naar een Vaccin De Ben Tiggelaar Podcast De Strateeg De Technoloog Italië Podcast Met Afvallen en Opstaan Newsroom Petrolheads Vraag het Gommers Baanbrekende Businessmodellen China Podcast Europa Podcast Goede Reispodcast Onderzoeksraad der dingen Space Cowboys Grip op je aandacht Spitsbrekers Tech Update De Klantenpodcast Wetenschap Vandaag Werkprofessor Wij in de toekomst Column Corné van Zeijl Sportzaken Stop! De podcast ZZP Café
Gemist
Brand Stories
Nieuwsbrief
SMART Radio
Podcast Awards
BNR App
Adverteren
Adverteren BNR podcast
Frequenties
Over BNR
Contact
Meer
Nieuws
Programma's
Programmagids AEX Factor BNR BREEKT Beter Beurswatch BNR's Big Five BNR Doorpakkers BNR Slimme Koppen BNR Sportzaken Boekestijn en De Wijk BNR In de Middag BNR Mobility Bouwmeesters Crisis de Baas De BNR Techniektour Dutch Podcast Top 20 De Nationale Autoshow De Eeuw van mijn Dochters De Ochtendspits De Wereld Digitaal Ondernemersdesk The Friday Move The Green Quest Vastgoed Gezocht Werkverkenners Zakendoen
Podcasts
Alle podcasts Brand Stories Columns Amerika Podcast Cryptocast Newsroom Den Haag BNR Perestrojkast De Weg naar een Vaccin De Ben Tiggelaar Podcast De Strateeg De Technoloog Italië Podcast Met Afvallen en Opstaan Newsroom Petrolheads Vraag het Gommers Baanbrekende Businessmodellen China Podcast Europa Podcast Goede Reispodcast Onderzoeksraad der dingen Space Cowboys Grip op je aandacht Spitsbrekers Tech Update De Klantenpodcast Wetenschap Vandaag Werkprofessor Wij in de toekomst Column Corné van Zeijl Sportzaken Stop! De podcast ZZP Café
Gemist
Brand Stories
Nieuwsbrief
SMART Radio
Podcast Awards
BNR App
Adverteren
Adverteren BNR podcast
Frequenties
Over BNR
Contact
BNR Nieuwsradio
Nieuws
Programma's
Programmagids AEX Factor BNR BREEKT Beter Beurswatch BNR's Big Five BNR Doorpakkers BNR Slimme Koppen BNR Sportzaken Boekestijn en De Wijk BNR In de Middag BNR Mobility Bouwmeesters Crisis de Baas De BNR Techniektour Dutch Podcast Top 20 De Nationale Autoshow De Eeuw van mijn Dochters De Ochtendspits De Wereld Digitaal Ondernemersdesk The Friday Move The Green Quest Vastgoed Gezocht Werkverkenners Zakendoen
Podcasts
Alle podcasts Brand Stories Columns Amerika Podcast Cryptocast Newsroom Den Haag BNR Perestrojkast De Weg naar een Vaccin De Ben Tiggelaar Podcast De Strateeg De Technoloog Italië Podcast Met Afvallen en Opstaan Newsroom Petrolheads Vraag het Gommers Baanbrekende Businessmodellen China Podcast Europa Podcast Goede Reispodcast Onderzoeksraad der dingen Space Cowboys Grip op je aandacht Spitsbrekers Tech Update De Klantenpodcast Wetenschap Vandaag Werkprofessor Wij in de toekomst Column Corné van Zeijl Sportzaken Stop! De podcast ZZP Café
Gemist
Brand Stories
Nieuwsbrief
SMART Radio
Podcast Awards
BNR App
Adverteren
Adverteren BNR podcast
Frequenties
Over BNR
Contact
Wetenschap

Waarom we groetwoorden gebruiken

  • BNR Webredactie
dinsdag 12 juli 2016, 17:17 Update: woensdag 13 juli 2016, 15:57
'Groetwoorden zijn in de meeste gevallen wensen'

In de zomervakantie neemt je kennis en je IQ af. In elk geval bij schoolkinderen is dat zo, maar misschien óók bij volwassenen. Daarom organiseert BNR deze hele zomer mini-colleges. Vandaag dialectprofessor Jan Stroop over groeten in dialect.

Foto: HH/Roel Burgler
Foto: HH/Roel Burgler

'Groetwoorden zijn in de meeste gevallen wensen, want als je iemand dag roept, wens je hem eigenlijk een goede dag. In de dialecten heb je ook een heleboel woorden die te maken hebben met wensen. Neem nou al die vormen in de oostelijke dialecten: Adieu, ajuu, tjuus en dergelijke. Die zijn allemaal terug te voeren tot het Franse adieu. Feitelijk betekent dat: ik beveel je aan in de bescherming aan God. En zo is dat een woord dat eigenlijk van bovenaf komt. Het is Frans en niet iedereen spreekt Frans, dus dat noem ik een gezonken cultuurwoord. Daar is nog een voorbeeld van en dat noem ik het Vlaamse salut. Dat gebruikt men in Vlaanderen bij het weggaan of als je iemand op straat tegenkomt. Salut is terug te voeren op het plechtige saluut, dat je in geschriften tegenkomt. Bijvoorbeeld nog bij ons als de koning een nieuwe wet proclameert. Dan staat in de eerste zin dat hij de lezers saluut wenst. En dat saluut is dus ook gezonken uit de bovenlaag naar de onderste lagen van de sociale klassen en dan in de vorm salut.’

Doei
‘Het omgekeerde komt ook voor en dat is gebeurd bij het populaire doei, dat iedereen wel kent en misschien wel gebruikt. Doei was oorspronkelijk een dialectwoord, maar had toen nog de vorm doeg en in die vorm komt het voor in het Zaans dialect. En ik zeg dat met liefde en nadruk, want ik kom zelf uit de Zaanstreek. Doeg is dus van Zaanse oorsprong en het woord is opgestegen. Ik heb het zelf meegemaakt. Toen ik in de jaren 70 nog docent was aan de Universiteit van Amsterdam hoorde ik ineens studenten het gebruiken. En in de volgende fase ging iedereen doei zeggen. In die vorm is het ontzettend populair geworden en heeft het zich verbreid over heel Nederland. Ik vraag me wel eens af waar dat succes van doei vandaan komt. Ik denk dat het door de vorm van het woord komt, want je kunt het zo prachtig uitrekken: Doooeeeeiii kun je op straat tegen iemand roepen, maar je kunt het ook herhalen: doei doei. En sommige intieme mensen zeggen zelfs dikke doei. Ik denk dat dit een verklaring is voor het succes van het woord doei.’

Een fijne dag verder
‘De populariteit van doei neemt wel af, want ik hoor aan de kassa van supermarkten de meisjes een heel andere formule gebruiken: een fijne dag verder. Of een fijne dag nog. Dat is nu ontzettend populair aan het worden en komt ook al in heel Nederland voor. In de verste uithoeken zeggen alle mensen aan de kassa, of in de winkel als je weggaat: een fijne dag verder. Ik denk dat dat te maken heeft met de inhoud van de formule, want het is buitengewoon sympathiek zoals het klinkt en het heeft ook een prettige vorm. Ik denk dat ik dan ook niet beter kan eindigen dan met jullie een fijne dag te wensen.‘

Wetenschap Vandaag
Wetenschap Vandaag

Wetenschap Vandaag

Follow on twitter Visit on Facebook

Maandag t/m donderdag om 16:50 uur in In de Middag, en altijd online.

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

BNR app iTunes Spotify RSS
Mede mogelijk gemaakt door:
WetenschapWetenschap Vandaag
Deel dit artikel:

Aanbevolen podcasts

Hoe staat het er eigenlijk voor met het ruimterecht?

Van de vleugels van een libelle naar medische implantaten

Concentratie trainen? Maak er een spel van en mediteer

Volg de discussie via Facebook of Twitter

Doe mee aan de discussie op onze Facebookpagina of via Twitter (#bnr).
BNR Facebook BNR Twitter
live-studio-image

Populairste podcasts

Beleggen in een brug, wijngaard of vakantiehuis

Is Rob de Wijk een optimist geworden?

Rijtest | Audi S3 Sportback

#90: Een voor allen, allen tegen Borisov

Ondernemerspanel over failliet D-Reizen

BNR Service en Contact
Contact Frequenties BNR Nieuwsbrief Privacy Cookies Cookie-instellingen Algemene voorwaarden
Podcasts
Alle podcasts Expert Podcasts BNR App iTunes Spotify
BNR Kanalen
BNR App BNR Nieuwsbrief Files en Flitsers FD BNR LIVE LIVE Eventsnieuwsbrief
Volg BNR
Linkedin Twitter Facebook Instagram YouTube RSS
Adverteren
Adverteren op BNR Adverteren op FD Adverteren BNR podcast Vacature plaatsen op BNR Vacatures FD Mediagroep
Carrière
Werken bij BNR Stages
FD Mediagroep
FD Company.info Energeia ESB.nu Pensioen Pro De Jurist Fondsnieuws Springest FDMG.nl
Programmering
Programmagids
Disclaimer
Disclaimer
Download on the App Store Android App on Google Play