Waarom we groetwoorden gebruiken

'Groetwoorden zijn in de meeste gevallen wensen, want als je iemand dag roept, wens je hem eigenlijk een goede dag. In de dialecten heb je ook een heleboel woorden die te maken hebben met wensen. Neem nou al die vormen in de oostelijke dialecten: Adieu, ajuu, tjuus en dergelijke. Die zijn allemaal terug te voeren tot het Franse adieu. Feitelijk betekent dat: ik beveel je aan in de bescherming aan God. En zo is dat een woord dat eigenlijk van bovenaf komt. Het is Frans en niet iedereen spreekt Frans, dus dat noem ik een gezonken cultuurwoord. Daar is nog een voorbeeld van en dat noem ik het Vlaamse salut. Dat gebruikt men in Vlaanderen bij het weggaan of als je iemand op straat tegenkomt. Salut is terug te voeren op het plechtige saluut, dat je in geschriften tegenkomt. Bijvoorbeeld nog bij ons als de koning een nieuwe wet proclameert. Dan staat in de eerste zin dat hij de lezers saluut wenst. En dat saluut is dus ook gezonken uit de bovenlaag naar de onderste lagen van de sociale klassen en dan in de vorm salut.’

Doei
‘Het omgekeerde komt ook voor en dat is gebeurd bij het populaire doei, dat iedereen wel kent en misschien wel gebruikt. Doei was oorspronkelijk een dialectwoord, maar had toen nog de vorm doeg en in die vorm komt het voor in het Zaans dialect. En ik zeg dat met liefde en nadruk, want ik kom zelf uit de Zaanstreek. Doeg is dus van Zaanse oorsprong en het woord is opgestegen. Ik heb het zelf meegemaakt. Toen ik in de jaren 70 nog docent was aan de Universiteit van Amsterdam hoorde ik ineens studenten het gebruiken. En in de volgende fase ging iedereen doei zeggen. In die vorm is het ontzettend populair geworden en heeft het zich verbreid over heel Nederland. Ik vraag me wel eens af waar dat succes van doei vandaan komt. Ik denk dat het door de vorm van het woord komt, want je kunt het zo prachtig uitrekken: Doooeeeeiii kun je op straat tegen iemand roepen, maar je kunt het ook herhalen: doei doei. En sommige intieme mensen zeggen zelfs dikke doei. Ik denk dat dit een verklaring is voor het succes van het woord doei.’

Een fijne dag verder
‘De populariteit van doei neemt wel af, want ik hoor aan de kassa van supermarkten de meisjes een heel andere formule gebruiken: een fijne dag verder. Of een fijne dag nog. Dat is nu ontzettend populair aan het worden en komt ook al in heel Nederland voor. In de verste uithoeken zeggen alle mensen aan de kassa, of in de winkel als je weggaat: een fijne dag verder. Ik denk dat dat te maken heeft met de inhoud van de formule, want het is buitengewoon sympathiek zoals het klinkt en het heeft ook een prettige vorm. Ik denk dat ik dan ook niet beter kan eindigen dan met jullie een fijne dag te wensen.‘